Autor: José Leite de Vasconcelos
miércoles, 02 de mayo de 2007
Sección: Tradiciones y Fiestas
Información publicada por: bracarense
Mostrado 16.986 veces.
As Maias
-
Costumes Populares Portugueses
(...)As Maias propriamente ditas constam de duas partes: o enramalhamento das portas, e o Maio-moço. Tratemo-las em separado.
1 - No primeiro de Maio, no Douro, Beira-Alta, Minho, etc., enfeitam-se as portas das casas com ramos de giestas amarelas, chamadas Maias (...).
2 - As Maias celebram-se assim, no 1º de Maio, ao pé de Viseu: vestem-se muito asseadas várias crianças, à imitação de anjos, com coroas de rosas do campo na cabeça, asas de giesta, as quais crianças vão de casa em casa a cantar:
Vêde-lo Maio,
Maio anão;
Vêde-lo Maio
Pelo rêgo do pão.
Aprontai, pastores,
Os ramos e flores,
Que a cruz de Maio
Nos chama já.
Florindinha
Que bela está!
(...)
Em Alavações-do-Corgo (Trás-os-Mosntes) anda pelas ruas um rapaz vestido de giestas floridas, formando as da cabeça uma pirâmide. Cercam-no outros rapazes e raparigas, cantando e dançando com o sentido de que lhes dêem alguma coisa (...).
Noutras partes, o costume modifica-se, por exemplo, no Algarve. Em quase todas as casas é costume arranjar-se uma grande boneca de palha de centeio, farelos e trapos, que depois vestem de branco e cercam de flores. Chamam-lhe a Maia. A boneca é colocada sempre no meio da casa e de modo a que seja vista por todas as pessoas que passam na rua. Vem a noite, e começam os bailes em redor do mono, cantando as raparigas uma infinidade de cantigas (...).
Em Lagos era costume festejar o 1ª de Maio com uma procissão em que ia um rapaz a cavalo e ornado de muitas flores e jóias emprestadas; diz-se que um Maio fugiu uma vez. – Esta tradição é comum a outras terras, onde se tem como ofensa perguntar se já voltou o Maio.
Em Beja, a Maia é uma criança vestida de branco, que está toda a tarde sentada numa cadeirinha, enquanto à volta outras crianças tocam adufes e cantam.
(...)As Maias ainda se usam em Portugal nos Domingos e dias santos no mês de Maio, pondo-se em algumas ruas umas mesas, cobertas com alcatifas ou outros panos, onde se assenta em cada uma delas uma menina ou moça, bem vestida, e adornada com flores, que pede dinheiro à pessoas que passam (...).
(...)Encontraram-se uma vez dois namorados, na manhã do primeiro de Maio: ele ia para a lavoura com a sua grade às costas, ela vinha da fonte. Pegaram de conversar, e em tão boa hora, que, quando despegaram, era já noite. Ele então, aludindo a que o amor, por mais tempo que dure, parece um momento, cantou esta cantiga, que o povo ainda hoje repete em muitas partes (Minho, Beira-Alta) juntamente com o conto:
Dia de Maio,
Dia de má ventura
Inda agora era manhã,
Já é noite escura.
A cantiga e o conto são tanto mais dignos de nota, quanto é certo que no dia da festa romana chamada Florialia, que parece ter alguma analogia com as nossas Maias, havia corridas de pessoas ornadas de rosas, para, com a rapidez delas, simbolizarem o valor efémero dos encantos da vida.
-
Más informacióen en: http://www.instituto-camoes.pt/cvc/bdc/etnologia/opusculos/vol05/opusculos05_508_515.pdf
No hay imágenes relacionadas.
Comentarios
Pulsa este icono si opinas que la información está fuera de lugar, no tiene rigor o es de nulo interés.
Tu único clic no la borarrá, pero contribuirá a que la sabiduría del grupo pueda funcionar correctamente.
Si te registras como usuario, podrás añadir comentarios a este artículo.
Máis ligações galaico-portuguesas :)
http://www.culturagalega.org/index.php
Os Maois. Cúbrete de verde e canta
Carriza, laranxas, millo, flores, carqueixas, urces, carrabouxos e moita imaxinación. Estes son os principais ingredientes dos "Maios", as construcións vexetais que esta fin de semana encheron as prazas de Ourense, Poio, Pontevedra e Caldas de Reis para arredar de pestes, virus e males as colleitas. E, de paso, facernos rir coas súas coplas.
Cada primeiro de maio (segundo a tradición cristiá a data chega até o día 3) a vexetación sae á rúa en forma de "maio", unha construción de diferentes formas feita con elementos vexetais en función da zona na que se elabora e que pode ser enxebre ou artístico. Os "maios" xestáronse para invocar o crecemento das plantas cultivadas e para protexelas de posíbeis ameazas naturais, coma os ratos, toupas... ou os sobrenaturais, as sempre temidas meigas que cos seus poderes poden botar un "mal de ollo" á colleita.
Aínda que os maios comezaron sendo festas propiamente vexetais feitas con pequenas construcións, co paso dos anos foron incorporando bailes e coplas con carácter satírico, completando o sentido popular da festa.
A celebración hoxe
Metade tradición, metade espectáculo, varias localidades de toda Galicia festexan esta peculiar convocatoria no período que cómprente os últimos días de abril ou os primeiros de maio (en función de cando coincida o domingo no calendario).
Desde finais do século XIX e principios do XX as institucións potencian a celebración desta festa coa creación de certames. En Ourense, a festa de exaltación da vexetación celébrase desde 1909, e aínda que, segundo afirma o propio concelleiro de Cultura, José Araújo, son "tradicións que nunca se perderon na cidade, aínda que manteñen dúas variantes: unha de maios tradicionais, e outra dos artísticos, que reproducen escenas cotiás ou edificios da cidade". Ademais, o Concello insiste en recuperar esta tradición, por iso, durante o pasado mes de marzo organizou, en colaboración con varias asociacións, un "Foro dos maios". Unha serie de conferencias que recolleron opinións e teorías sobre o pasado, presente e futuro dos maios que o concello acaba de editar acaba de editar dentro da colección Auria baixo o título "Levántate, maio"
Un total de 25 maios encheron a alameda ourensá, no que había réplicas en carriza da Ponte do Milenio, do Carrabouxo, de igrexas, esculturas e situacións cotiás da cidade ou da provincia. Non faltaron as asociacións culturais "Rabo de Galo" e "As Eiroas", dous clásicos neste certame no que venceron a Asociación de veciños da Rúa do Vinte e un e o Mouchiño, na categoría de maio artístico adulto; os alumnos do colexio Padre Feijoo e o centro de ensino Guillelme Brown na categoría de maio artístico infantil. Nos apartados maios enxebres gañaron os veciños da Rúa do Vinte e un na categoría adulto e os alumnos do Colexio Concepción Areal na edición infantil.
En Pontevedra dez maios foron os encargados de engalanar a Praza da Ferraría. O vencedor foi o maio de Cerponzóns que levou o premio especial (que é o máis importante do concurso). Os maios de Pontevedra eran tradicionais, onde predominaba a habitual forma cónica. En Poio víronse 7 maios e dous máis con forma de barco, outra das estruturas tradicionais para este tipo de construcións. Os gañadores en Poio foron os grupos "Pimpín" do Sartal, "Bouréante" de A Seca e o do colexio de Educación Infantil e Primaria (CEIP) Isidora Riestra.
As orixes
Os historiadores non conseguen porse dacordo á hora de datar a da orixe dos maios. Hai quen a sitúa no Paleolítico, momento no que xorden os cultos agrarios como hai quen a sitúa no Neolítico, co nacemento da agricultura. O que si queda claro é que os maios xurdiron sempre ligados ao medio agrícola e á necesidade de crear un ritual para o crecemento das colleitas e da súa protección contra calquera tipo de mal (ben unha peste, ben un "mal de ollo").
Os maios acompáñanse habitualmente de coplas cun compoñente satírico que facían relevancia a calquera feito social que acontecese no último ano. As coplas eran recitadas por unha persoa desde dentro do propio maio, e a xente que estaba fóra replicaba coas mesmas verbas. Coas coplas acontecía igual que coas formas e os materiais de construción dos propios maios, hai moitas estruturas, figuras e variantes. O que si é igual en toda Galicia, é a relación que hai entre os maios e os nenos, que son os protagonistas destas festas.
As variantes perdidas
Manuel Murguía e Alfredo Vicente, máis tarde Xosé Filgueira Valverde, Emilio de Gregorio e Clodio González Pérez estudaron a orixe e as diferentes manifestacións populares dos maios en toda Galicia. Por iso, documentan moitas variacións hoxe completamente perdidas. É o caso das "maias", grupos de neniñas que canta, bailan e piden cunha compensacio a cambio (dábase en localidades como Betanzos ou Ferrol). Houbo un tempo no que se ergueron árbores de maio, unha tradición que consistía en cortar unha árbore do contorno e logo espetala no centro da aldea ou vila, como trunfo da vexetación. E tamén se perdeu a celebración da Santa Cruz o tres de maio, unha festa de carácter relixioso.
En varias localidades, con diferentes formas, e distintas coplas, os protagonistas dos maios este ano foron o Dona Letizia, o príncipe Felipe, Zapatero, Aznar, a guerra de Iraq e as diferentes vicisitudes da política local.
Tírenos as maias
señora María;
tírenos as maias
que bailan n'a criba.
As maias podres
e o pan valorento
denos un gotiño
pra que nos corra adrento.
___________________
1º. Ahí ven o maio,
maíño e;
este é o maio
que anda d'a pé.
Tírenos as maias
señora María;
tírenos as maias
que bailan na criba.
As maias podres
e o pan balorento,
denos un gotiño
pra que nos corra adrento.
2º. Aí vén o maio,
maiño é;
este é o maio
que anda de pé.
Tíreno-las maias
señora María,
tíreno-las maias
que bailan na criba.
As maias podres
e o pan balorento,
déanos un gotiño
pra que corran pra adentro.
--- Variantes:
1ª Aí vén, aí vén,
o maio, maiño;
tira as castañas
señora María.
As castañas podres
e o pan balorento,
un trago de viño
pra que vaian pa adentro.
2ª Aí vén, aí vén,
o maio, maiño;
tire castañas
señora María.
As castañas podres
e o pan balorento,
tire un gotiño
pra que vaian dentro.
3ª Aí vén, aí vén,
o maio, maiño;
tire castañas
señora María.
As castañas podres
e o pan balorento,
bote un pouquiño de viño
pra que corran pra adentro
4ª Tire castañas
señora María,
tire castañas
que bailan na criba.
Co trigo podre
e o pan balorento,
déanos un gotiño
pra que corra dentro.
________________________
Cantigas dos maios de Portomarín
Canto de maio: o retrato da dama
Tu testa madama es campo de guerra
donde Jesucristo plantó su bandera
tus ojos madama parecen luceros
que alumbran de noche a los pasajeros
tu narís madama es muy afilado
que la propia espada traigho acomparado
tu boca madama tiene dos hileras
una es de dientes otra es de muelas
tu gharghanta dama es muy buena y bella
que la aghua turbia se clarea en ella
tus brazos madama son dos fuertes remos
para nós remare cuando embarcaremos
tus pechos madama son dos fuentes claras
yo bibiera nellos si tu me dejaras
tu cintura dama yo me estoy temblando
que si te rompiera cuando vas andando
tu barrigha dama es muy estrechita
que nella se forma una margarita
eso que tu tapas con el delantal
tienes dos colunas palacio real
tus rodillas dama son de oro masiso
donde Jesucristo his' el ejercicio
zapatito bajo media colorada
mira como campa la señora dama
variante:
tu boca madama tiene dos hileras
una es de ioro otra es de piedras
tu ghargahata dama es muy clara y bella
que la aghua turbia nella se clarea
Recogido por Antón Santamarina y Dorothé Schubarth en Santiago de Compostela
O maio
Ahí ven o maio
de frores cuberto …
Puxéronse á porta
cantándome os nenos;
i os puchos furados
pra min estendendo,
pedíronme crocas
dos meus castiñeiros.
Pasai, rapaciños,
calados e quedos;
que o que é polo de hoxe
que darvos non teño.
Eu sonvos o probe
do pobo galego:
para min non hai maio,
¡pra min sempre é inverno! …
Cando eu me atopare
de donos liberto
i o pan non me quiten
trabucos e préstemos,
e como os do abade
frorezan os meus eidos,
chegado habrá entonces
o maio que eu quero.
¿Queredes castañas
dos meus castiñeiros? …
Cantádeme un maio
sin bruxas nin demos;
un maio sin segas,
usuras nin preitos,
sin quintas, nin portas,
nin foros, nin cregos.
Manuel Curros Enríquez.
Esta letra, con música de Luis Emilio Batallán, es de lo mejorcito que hay en música gallega.
Esta se cantaba por la zona de Noia... mi madre cuando era niña iba con sus amigas llevando el mayo y pidiendo dinero o caramelos. Costumbre de la zona:
Maio, maiño
ti que me trouxestes
cereixas maduras
¿U-las que me destes?
.........................
Déame señora déame
Déame se me quere dar
Déame cinco pesetiñas
xa non lle pedimos máis.
As flores de maio
¡que bonitas son!
mirando no espello
son raios de sol.
Fotos tomadas de: http://centros.edu.xunta.es/ceipportofaro/webportofaro/celebracions/MAIOS.HTM
Deixaime os maios e as maias,
que xa está perto o San Xoan
que esa si é festa maior......
(por certo que ate en Finlandia celebran os maios)
>>>>os antropologos tambem deberian estar na CELTIBERIA)<<<<<<<<<<
Os Maios, como se lhes chama na Galiza estão muito extendidos polas provícias de Ponte-Vedra e Ourense.
Por exemplo nas cidades de Ponte-Vedra, Ourense, Vila-Garcia e Marim celebram-se cada primeiro de Maio.
Eis um exemplo de copla tradicionald e Vila-Garcia de Arouça:
"O maínho maio
é moi pillabám
quere que lhe metam
os quartos na mao.
P'ra fazer este maio
tivemos que ir roubar
flores e fiunchos
na horta de S.Blas.
Veu S. Blas
cuma escopeta
pegou-nos um tiro
rachou-nos a xaqueta.
Veu S. Blas
cuma zapatilha
deu-nos com ela
rompeu-nos a "costilla" (costela).
Traemos fiunchos
ovos e máis flores
para este maio
ter mil amores.
O maínho maio
nom quer desfilar
mas todos nós
ímolo obrigar.
O maínho maio
vainos alegrar
a tódalas moças
que querem casar.
O maínho maio
ja está acabado
se querem botar algo por mim
encantado.
Nom lhes aburrimos
ja nos imos nós,
mas antes pedimos
um bom roscom."
(adaptação a normativa ortográfica AGAL)
Mais informação:
http://www.edu.xunta.es/portal/contenido?comando=ContenidoDinamicoComando&accion=verRecurso&rID=d9bf8ee6-4532174a-01351311-f139f815&trID=8921cb80-453431ca-001803fb-54f18d4a&roID=4abbf7b7-4532174e-00b85b36-d9b014e2&lID=gl&troID=89165fda-453431ca-001803fb-7166bfe9
Hay 8 comentarios.
1