Realizada por: Danarion
Al Druida: A todos los Druidas
Formulada el viernes, 29 de junio de 2007
Número de respuestas: 15
Categoría: Otros Temas

Aranga y alrededores..


Saludos amigos druidas!! Aprovecho en este mi primer mensaje para felcitaros a todos por este lugar de encuentro magnifico que vengo siguiendo desde hace tiempo y al recurro frecuentemente para despejar algunas dudas como "padawan" estudioso del celtismo en general e historia galega en particular..

He visto que hay por aquí gente muy docta con la que seguro disfrutaré mucho preguntando y aprendiendo..asi que sin mas preámbulos ahí va mi primer andanada de preguntas..

Buscando por aquí he visto que algunos de vosotros, habeis sacado el tema del Castillo de Aranga, el citado bosque do vello y algunas cosillas mas, pero todo muy vago..
Me gustaría saber que informaciones se tienen sobre el castro de Muniferral pues mi familia es de allí y pasé gran parte de mi infacia en este precioso valle que forma parte de la comarca de Aranga.. tengo entendido que como muchos de los tesoros historicos de la etapa castrexa, fue esquilmado en su tiempo por gentes del lugar..y al parecer poco queda ya en el castro cubierto por vegetación; que se encuentra en condiciones deplorables y que según dicen poco o nada fue escavado; sin embargo según cuenta hace no mucho (un par de genraciones o tres) se encontraron varias piezas de oro en el monte y alguna que otra cosa significativa.. Vease por ejemplo una punta de lanza parecida a un silex que guarda un tio mio como herencia de mi tatarabuelo, que encontró cerca de nuestra finca en Muniferral, llamada el Regueiral..
Al parecer los paisanos del lugar tambien afirman que existe un tunel de unos 3 o 4 km que va desde el castro hasta una localidad cercana que apenas se ha registrado, hecho supuestamente por los castrexos del lugar..
Tambien he leido por aquí que alguno de vosotros afirma conocer la localizacion de un castillo o una torre del siglo XI..cito la información citada del druida en cuestion..

"Sobre o castelo de Aranga non hai dúbida ningunha da súa localización. Atópase na estrada local (ou pista, qué sei eu!) entre Ponte Aranga, capital do concello, e O Pousadoiro, a aldea anterior á de Orosa que desemboca xa na N-VI. O castelo situábase sobre un espolón moi elevado, moi angosto e moi escarpado (había ser unha torre), collendo de Ponte Aranga ó Pousadoiro cara á esquerda, no lugar chamado O Barreiro. Se ides visitalo é millor que preguntedes, porque non se conserva, que eu lembre, máis que uns chanzos tallados na pena e moitos restos de tégula. Neste lugar escavou, ou quizais só prospectou, Luengo (publicou os achados, unha punta de lanza de ferro -supostamente medieval- e algúns anacos cerámicos decorados de aire castrexo, en: "Exploraciones en el castillo de Aranga (La Coruña)", Cuadernos de Estudios Gallegos 6, fasc. 5; os materiais consérvanse no Castelo de San Antón). Seino porque son de por alí. Lugar ben bonito, por certo."

Heleido por ahi tambíen que el origen de la torre o el castillo puedo haber sido un anitguo emplazamiento templario, ¿que hay de cierto en esto?..¿se sabe algo al respecto?..Cualquier tipo de respuesta es bienvenida..

Estaría genial si alguien pudiera completar esta información o ayudarme a ahondar en la historia en general de esta localidad, se lo agradecería muchisimo..
Gracias de antemano.

Respuestas

    Tijera Pulsa este icono si opinas que la información está fuera de lugar, no tiene rigor o es de nulo interés.
    Tu único clic no la borarrá, pero contribuirá a que la sabiduría del grupo pueda funcionar correctamente.

  1. #1 pérola sábado, 30 de junio de 2007 a las 13:47

    Hola El tumbo de Sobrado contiene información que te interesa



     



    1167. de montibus:hereditate nostra que habemos infra terminos istos, vidilicet per Silvam Rotumdam et per collem de Corioli (ver 112- carolio) et per bibitorum de Aranga, et per Vermenconem et inde ad castrum quod dicitur Barbatis, et inde asd portum inter Vicentinm et Negrillem et inde ad rivulum malum et inde ad Rivulum siccum et per illas mamuas de Sancta Marina et inde ad Petram de domno Veremundo(ver 403), et per eclessia de Avellanedo et per eclessia de Sancta Eolalia, et per causum et per Lagonam Pantonariam, quomodo vadit ad inceptam Silvam Rotundam...Tumbo I. fols. 62 v -63 r.


    Quizás otros ruidas te puedan dar más info.


    Saúdos



     


     



  2. #2 giannini sábado, 30 de junio de 2007 a las 14:04

    Pues no sabría decirte. Como el tema me parece estupendo, te copio un texto por si te interesa y nos permitiese contar con otro hilo a la hora de conocer la historia de Aranga:


    "Entre los derechos feudales suele citarse el de marqueta (jus primae noctis) sin que se tenga noticia de documento alguno en que se consigne o de que se colija su existencia. Con referencia a un antiguo archivero de Simancas oímos decir: que un diputado de las Constituyentes del año 12 poseía un documento en el cual un señor jurisdiccional declaraba haber recibido cierta cantidad en especie, a cambio de aquel derecho. No ha faltado tampoco quien haya creído ver una reminiscencia de ese mismo derecho en las líneas de un documento que se custodia en el Archivo general de Galicia, que aunque ya juzgadas con opuesto criterio por los Sres. Vicetto, Pla y Cancela y Murguía, desconocerán seguramente muchos de nuestros lectores, para los que las copiamos del original, esperando que su opinión en este asunto coincidirá con la nuestra, que es la del Merino Mayor de Galicia.


    El procurador Juan Nieto, a nombre de los vecinos del valle y coto de Aranga, vasallos del Monasterio de Sobrado, se querella en 1347, ante el doctor en decretos Garíca Gómez, Alcalde y Merino Mayor del Rey en Galicia, de los monjes de aquel Monasterio, por exacciones e impuestos que aquellos les exigen, y, entre otros particulares, expone lo siguiente:


    Et otrosi que levauan los granjeros [eran monjes del Monasterio de Sobrado] de Caruallo Torto sus mujeres contra su voluntad para fazer fueros en la dicha granja non sabían quales et que las tenían allá dos o tres días e que me pedía que yo que sopiese por los dichos previlegios o por cuantas partes podiese quales fueros eran tenidos a fazer los dichos ommes de Aranga e que ellos los farían.


    Y el Merino Mayor de Galicia falla la querella del siguiente modo:


    Et otrosi en razón de las mujeres que eran tenudas de ir seruir duas veces en el año al granjero del Caruallo Tuerto en la manera que dicha es, ffallo que tal seruiçio et tal fuero que non es onesto et por mal et desonestidad que se podría ende seguir mando que tal fuero que se non faga que las mujeres de la rribera de Aranga non fagan este fuero et seruiçio al dicho moesterio de aquí en delante pues non fue mostrado ante mi carta sin preuilegio nin recabdo çierto porque lo debiesen fazer".


    Martínez Salazar, Andrés. El Cerco de La Coruña en 1589 y Mayor Fernández Pita. La Coruña : Andrés Martínez, 1889, p. 24-26, nota 1.


  3. #3 pérola sábado, 30 de junio de 2007 a las 17:40

    Saludos Giannini et allii


    "Entre los derechos feudales suele citarse el de marqueta "


    Que significa esto? Un marquesado?


    No funcionan los puntos


  4. #4 giannini sábado, 30 de junio de 2007 a las 17:53

    Salud y gloria pérola. Verás:


    "Los términos pernada, marqueta, prelibación o ius primae noctis (derecho a la primera noche) son todos ellos sinónimos de una realidad histórica que suponía que la mujer recién casada no era conocida sexualmente por su marido una vez celebrada la ceremonia nupcial, sino que lo era por otra persona, generalmente con ascendiente en la comunidad".


    http://www.euskonews.com/0098zbk/gaia9801es.html


    Además del anterior enlace, sin ir más lejos, en la popular Wikipedia, podrás encontrar información sobre este derecho, por ejemplo aquí:


    http://es.wikipedia.org/wiki/Derecho_de_pernada


    El bueno de Andrés Martínez Salazar, parece deducir, junto con el Merino Mayor del Rey en Galicia, que cuando las mujeres de Aranga iban a Carballo Torto, lo hacían en virtud de un foro que no era honesto. Vamos, que vete tú a saber lo que hacían los monjes de Carballo Torto con las mozas de Aranga.


  5. #5 pérola sábado, 30 de junio de 2007 a las 17:56

    El derecho de pernada sé lo que es, pero no sabía que se llamaba también  marqueta


    Lo miro, los enlaces


    saúdos


  6. #6 pérola sábado, 30 de junio de 2007 a las 18:09

    A todo esto y cambiando de tema, pero biene a raiz del marquesado Una vez me hablaron de un marquesado en el Barbanza Pero nunca encontré ninguna referencia textual Te suena este tema?


    saúdos


  7. #7 pérola sábado, 30 de junio de 2007 a las 18:10

    viene


    perdón


  8. #8 giannini sábado, 30 de junio de 2007 a las 19:23

    Pues no. Ni idea, pero ya sabes que yo de genealogía, heráldica y nobiliaria, nada, cero patatero ¿El título sería tal y como lo escribes "marqués de Barbanza"? Me sueña un Señorío de Barbazán, tal vez vayan por ahí los tiros. Disculpas a Danarion por la digresión.


  9. #9 Brigantinus lunes, 02 de julio de 2007 a las 09:16

    Solo una pequeña aportación; si no me equivoco, lo del túnel que va desde el castro hasta otro lugar es una creencia tradicional bastante extendida. Yo conozco varios lugares en los que podemos encontrar la misma leyenda.


  10. #10 giannini martes, 10 de junio de 2008 a las 00:41

    Añado a continuación una relación de microtopónimos que corresponden a la parroquia de San Cristóbal de Muniferral, del Concello de Aranga. Proceden de los libros de lo Real de Legos y Eclesiásticos de Catastro del marqués de la Ensenada, es decir, mediados del siglo XVIII [ARG, Intendencia (Catastro de Ensenada), L-1.926, L-1.927]. Advierto que la ortografía es la del XVIII y castrapeada en no pocos casos.

    A: Abeal, Aira (Riba da), Alleiros, Alvaroza, Apartadas (So as), Arcos.

    B-V: Barbeito, Varra, Beal, Beiga (Porto da), Benade, Vilaraso, Vilela, Bilidón, Villaouriz, Viña, Boedos, Borrallos, Bourel, Bourel Bello, Bourel Novo, Brañas, Bulleiros.

    C-Z: Cal, Cal de Orracas, Caldeorras, Camiño, Campo, Candado, Caneta, Canetas, Canido, Cañota, Capilla, Carballo, Caretas, Cargadoiro, Carneiros, Caropa, Casabella, Casaliños, Castellana, Castelos, Castillana, Castro, Castrobó, Castromil, Castronovo, Cedreira, Zela, Zerbo, Zerdeira, Chancelas, Chancelas de Arriba, Chousa, Cobiña, Cobres, Cochena, Codesal, Codeseira, Zodreira, Cómaro, Conchouso, Condado, Corapa, Conde, Cordelo, Cortella de Abajo, Costa, Costeira, Cotos, Cruz, Cubela, Cuitio, Cuitio da Fonte, Curra (Porto da), Curral.

    E: Eira, Empedradas, Empedrado, Engrota, Esperón, Espiño (Fuente de), Estanco, Estanque.

    F: Feal, Feraría, Ferraría, Filgueira, Folgorosa, Fondal, Fonte Brava, Fontemartis, Fontoyro, Foreiros.

    G: Galiñeiro, Gamil, Gópez (Pena dos), Golpellón, Golpellos, Gonzales (Porto), Gorgas (Porta dos), Gorgas (Pozo de), Gorjas (Prado de), Gosende, Granxa, Greleira, Greleiro, Grileira.

    H: Hermida, Hestana, Hillo.

    I: Iglesia (Leira da), Illo.

    J: Jarada, Jerada, Junqueira.

    L: Lamestrega, Leijoso (Porto), Limpadeiro, Limpadoiro, Loureiro, Lousa, Louza.

    M: Marco de Bildón, Martús (Fonte), Masmestas (Ponte), Minoferal (Puente), Mirros, Montesalgueiro, Montesalgueiros, Mouros, Muiño, Muros.

    N: Nabal do Prado, Noeiro, Nogueiras (So as)

    O: Orracas, Outeiro.

    P: Pardiñas, Pateira, Patelo, Pazo, Pedregueira, Pelamios, Penachán, Penal, Pename, Pereiro, Peteira, Peteiro, Piadacasa, Piadacasca, Picha, Pichalín, Picota, Pinche, Pisón, Ponte, Pontigos, Porta Pequeña, Porto Rigueiro, Poubín, Pradiño, Pumar.

    R: Rabada, Rabuda, Ramallal, Rañados, Rebolta, Redondo, Rigueira da Fonte, Rigueiral, Rivadacasa, Rocas, Rostre, Rubia.

    S: San Lorenzo, Santiso, Seijo, Serraría, Sisalde, Soacasa, Soafonte, Sobreira, Solme, Soloureiro, Susalde.

    T: Tilleira, Thorrente, Tizona, Tolda, Torre, Traba, Trabalín, Trabatel, Trabe, Traseira.


    U: Urgueira.


  11. #11 alfaiome martes, 10 de junio de 2008 a las 06:26

    Vilaraso: vilar raso, Bilidón uilla Adonii ??  debe ser Bildón (Marco de) uilla domni ? 

    Villouriz: uíllula Euricii


    Vilela: uillella



  12. #12 crougintoudadigo martes, 10 de junio de 2008 a las 09:11

    Existe, dime o meu caro paredros un estupendo traballode Jörg Wettlaufer Bewahrung und Weitergabe von sozialem Wissen durch literarische Topoi Das Beispiel des Topos vom Herrenrecht der ersten Nacht


    (jus primae noctis).


    En el podese ver coma os celtoatlánticos, coma os xermanos, conocían a institución. E os galegos galaicos da época dos castros seguramente tamén. El caso más famoso es el de Cuchulainn ( léase Cujúlan), que la víspera de su boda, cuando su rei ejerce el ius primae noctis, antes que él con su parientura, se larga de caza. Dicen que cuando volvió de la cacería, se traía en su carro tódos los animales de Irlanda.


    Pero esto é cousa cativa, cousa inocente sin dúbida. Pensa Crougintoudadigo que o talento natural dos galegos, acabou por perfeccionar có tempo ese aparentemente desagradable e indecente sistema –cando o que pretendía, en realidade a institución, si se mira ben, e non se pervirte, era que todas as mulleres tiveran acceso directo á realeza ou a soberanía-, e , regulandoo e nomativizandoo, co paso do tempo o convertimos en algo máis racional e decente. Era cousa de sentido común, tan abundante no pasado no noso pais. E pensa Crougintoudadigo que fixémolo con cabeza en base a una observación empírica de todos coñecida, por estar encriptada na popular cantiga:


     


    “Unha noite no muiño


    Unha noite no muiño,


    unha noite non é nada,


    unha semaniña enteira,


    unha semaniña enteira


    iso sí que é muiñada”


     


    Pero non era democrático o dereito de barraganía (ter  muller recoñecida fora do matrimonio), que era dereito para altos cargos de antes (e isto excluía aos burremios pandemios de rango consular). Afonso X, Que es Alfonso en Castilla, en Las Partidas que regulan este dereito, estableceu que o Adiantado Maior do Reino de Galicia/Galiçia/Galisia/Galisa/Galiza  , coitadiño él,  só podia ter “unha barragana en cada un dos coutos do seu adiantamento”. “Érache cousa de sermos adiantados” -díme o noso paredros.


    “O Fuero Juzgo limitourse a sancionar (a relación sexual na derbfine, entre a barragana do pai ou dos irmaos e os fillos de aquel, e os colaterais destes) o incesto dentro desta institución, e os foros municipais de Soria, Cuenca, Logroño, Zamora, Plasencia, Sepúlveda, Alcalá, Burbos e Cáceres) no seu desexo de aumenta-la poboación protexeron esta institución. Estas disposicións municipais permitían en ocasións aso cregos, leigos, solteiros pero tamén aos casados ter barragana [de seu] dempre que esta non fora nin relixiosa nin parenta, nin roubada, as mesmas condicións esixidas para tomar “muller de benzión ou a iuras” . [Estudios de Derecho Civil, T I in Mouton y Ocampo, L. EJE IV-V 165-169].


    Socialmente a barragana distaba moito de ser unha soldadeira (prostituta). Se ben considerabase inferior á consorte lexítima, non sucedía o mesmos cos seus dereitos e os da súa prole, case idénticos aos concedidos as mulleres lexítima. As partidas dedicaron a esta institución o título XIV da partida 4. O rei sabio chama fillos de “ganancia” aos habidos desta unión; poden ser recibidas por barraganas tanto a muller liberta como a serva (salvo as vírxes menores de doce anos ou a viúva honesta de boa fama) “pois” –dí - “para recibir por barragana, todo home que non teña impedimento de orde ou de casamento, a unha viúva, ou a outra muller libre dende seu nacemento, hai que facelo diante de homes bos, decindo manifestadamente que recebese por tal á barragana”. En San Martiño de Xuvia, a institución da barraganía permitía aos miles apropiarse das terras do mosteiro. Cando chegan os novos monxes de Cunegóo, á badía bieita de Xuvia, flipan por cores:


     


    “Mos pesimus in(u)oluevit ut milites et satellites necnon et rustici contra statuta canonum ac regnum decreta ancillas religiosarum ducant concubinas, quarum ocasione cautus irrumpere et possesiones eorum invadere non verentur nec est pro(h)ibeat eos […]”(Pena, A. 1992 “A institución da barraganía (sociedade conxugal dun home solteiro –crego ou leigo- cunha muller solteira baixo as condicións de permanencia e fidelidade) , como posible elemento de relación entre servos e ingenuos, Narón un Concello con Historia de Seu II, p 176-7)


     


    Rafaél Ureña (en Literatura Jurídica) considera a barraganía unha transposición do matrimonio islamita ao mundo cristián. Pero dí Crougintoudadigo que o meu paredros, tamén ten dereito a equivocarse e sostén que esta é institución é celta, e que é, precisamente a institución que permite comprender a aparente poligamia dos celtas que tanto chamaba a atención dos historiógrafos da antiguidade.


    As mulleres que pensen que esto é noxento machismo, que o pensen, pero o que pretendía a institución, era que as mulleres máis desfavorecidas, as chamadas camareiras, tiveran, teito e manutención, e que os seus fillos tiveran acceso a propiedade.


    Saude e Gloria druidas caros


     


  13. #13 crougintoudadigo martes, 10 de junio de 2008 a las 09:14

    decorrectain Burbos


    Non, non é Burbon, é Burgos


  14. #14 crougintoudadigo martes, 10 de junio de 2008 a las 09:18

    Por suposto era unha relación mutuamente consentida


  15. #15 slytherin martes, 10 de junio de 2008 a las 13:24

    #9Brigantinus


    lunes, 02 de julio de 2007 a las 09:16

    Solo
    una pequeña aportación; si no me equivoco, lo del túnel que va desde el
    castro hasta otro lugar es una creencia tradicional bastante extendida.
    Yo conozco varios lugares en los que podemos encontrar la misma leyenda.

    A mi siempre me ha llamado la atención una leyenda que hay en Porto do Son, según la cual unos chavales echaron un gallo en la Cueva de Fonforrón y fue a salir por Montemuíño. El gallo como símbolo solar... en Montemuíño hay varias mámoas y se celebra también la Romaría da Virxe do Leite... y de la Cueva de Fonforrón, a pie de playa, se dice que aparecieron útiles líticos. Pero es un "se dice".


  16. Hay 15 comentarios.
    1


Si te registras como Druida (y te identificas), podrás añadir tu respuesta a este Archivo de Conocimientos

Volver arriba

No uses esta información en otros sitios web ni publicaciones, sin el permiso del autor y de Celtiberia.net