Autor: Servan
martes, 29 de enero de 2008
Sección: Leyendas
Información publicada por: Servan
Mostrado 69.822 veces.
Etimología de moros, mouros
Este tema se ha discutido en Celtiberia y hay un art. Mitología: ¿Creeis que los mouros gallegos y los elfos pueden ser más o menos lo mismo?
Preguntándose si hay relación entre moor, Morrigan, Merlin, mouros.
Viriato acota: mor, montón de piedras (pre romano).
En lenguas dravídicas, mora, morapa = pétreo.
Dontenville: le latin offre un verbe mergere, qui, selon la particule ajoutée, signifie 'inmerger' et 'émerger'. Le second sens met ici en arrêt, puisqu'il peut s'appliquer au matin, à 'l'orient' (oriri). Cette idéee d'emerger pourrait même faire penser à nous 'murgers' qui sont 'tas de pierres' et parfois funéraires, analogues aux 'cairns' britanniques.
I.E. tenemos mer, merbh =brillar, dravídicas mere, miru, meropu, miripu, con el mismo significado.
También 'mere' con el sentido de aparecer.
Inglés morning, alemán morgen, vienen de morn, aurora, margen, morgen, germ. *marganaz, PIE * mergh, aparecer, brillar.
Mitologicamente Aurora tiene dos sentidos: la aurora matinal, la luz, el brillo que emerge antes del sol, con el lucero matutino (Venus) así como la aurora crepuscular (Venus verpertino, Hesper). Así también la aurora vespertina se asocia a la primavera y la vespertina al otoño.
Dice Dontenville (La mythologie franÇaise)
En Dienne (Diana), fuente de Mourgue, 'notre fée Morgue comme déesse du point du jour'.
En la Baja Bretaña hay cantidad de Morgans..seres submarinos, masculinos (morganed) y más frecuentemente femeninos, melusinas:morganezed.
Quelle étymologie a été proposée pour la fée Morgane du cycle breton? Certains ont remonté à la Morrigou du cycle irlandais de Cûchulainn, qui serait 'Mor-rigou', la grande reine.
Rhys (d'Arbois) pensait à 'née de la mer'... en el estrecho de Messina encontramos una Fata Morgana et elle est certes marine.
Herbelot habla de Mergian Banou, hada de la raza de los gigantes y demonios.
Rios: Morge, Morgon, Mourgon, Murg.
la fée Aurora ne doita pas être autre que notre fée Morgana ou Morgue, celle qui se mire déjà dans une fontaine, au pint du jour, à Dienne...lorsque le soleil va se lever.
Un forista anota: El mouro aparece en figuar de guerdián, vinculqado a la montaña, como gigante o anciano.
Dontenville: En Savoya el gigante Morond ha dejado una piedra; en Lerné está enterrado un gigante Meuron.
Escribe aquí el segundo bloque de texto de tu artículo
No hay imágenes relacionadas.
Comentarios
Pulsa este icono si opinas que la información está fuera de lugar, no tiene rigor o es de nulo interés.
Tu único clic no la borarrá, pero contribuirá a que la sabiduría del grupo pueda funcionar correctamente.
Si te registras como usuario, podrás añadir comentarios a este artículo.
Onnega, tengo serias dudas de que la pigmentación de las hadas fuenteriles fuese un problema para la aplicación del término maurus/moro en una época en que lo que verdaderamente importaba eran las connotaciones de "pagano" de este término. Como alguien decía en otro foro, el que no se bautiza se queda moro, y da igual que sea oscuro que roxo. Aparte de eso tendremos que convenir en que el colectivo "moros" agrupa seres y temáticas de características diversas. Las apolíneas fatae de las fuentes son una categoría, pero por ejemplo en Asturias y Cantabria existe, aparte de ese, otro tipo de "mora" de características inversas: Son pequeñas, "roínas", negras, peludas, y generalmente ladronas y aficionadas a cambiar sin permiso sus niños por los de las humanas.
No te discuto la posibilidad de la homonimia que apuntas, aunque sea de momento materia por demostrar. Pero sí insisto en que no veo que la pigmentación haya de ser un problema para que la etimología inicial fuese maurus/moro, si este término se implantó en el contexto hispano medieval.
En el Códice Calixtino (s. XII), cap. VII, se dice que galicia es aún muy abundante en tesoros de los sarracenos (gacis sarracenicis).
En Salas hay una Cueva de los Moros que antes de eso fue conocida como Cueva de los Xintiles. Hay allí restos de minería aurífera romana.
Hola otra vez. Lo encontré, lo escaneé y os lo pongo una parte de corrido.
"En una canción leonesa se puede leer:
“(...)vio venir una borrasca
y en la borrasca venían
tres hermosísimas damas,
una de verde venía
y las dos de azul estaban.
-Buenos días, zagaleja
-Bienvenida, madre santa(...)”
(Berrueta, M. 1971: 250)
He aquí otra vez la relación entre la señora y los fenómenos atmosféricos, y su cualidad de madre"
"4) La Vieya como dueña del clima"
O Commonitorio móstranos a situación relixiosa de galicia nas primeiras décadas do século V. É ben sabido que o éxito, expansión e pervivencia do priscilianismo entre os labregos está estreitamente relacionado coa habilidade sincrética do bispo galaico de Ávila, a súa capacidade de integrar armónicamente o cristianismo e a vella relixión da Gallaecia, algo alterada xa no Baixo Imperio pola influencia da romanización, pero seguramente só superficialmente. Neste contexto, a carta de Prisciliano que Orosio insere no Commonitorio ten un valor excepcional, porque nos mostra este prociso e á súa vez permítenos entender o sentido das cancións infantís relacionadas coa choiva coas que comezamos. Paulo Orosio, o soado historiógrafo galego, nunha carta a San Agustín, exprésanos os termos precisos desta integración pouco tempo despois de que se producise; di que Prisciliano ensinaba que: A alma que foi nacida de Deus, saía de certo depósito (promptuario) logo de prometer ante Deus que ela loitaría, incitada polas instrucións dos anxos: a partir de aquí descendente por certos círculos é capturada polos príncipes malignos. [Os grandes pensadores da antigüidade clásica deben moito ao antigo acervo cultural indoeuropeo. Vellas historias escoitadas ante o lume ás mulleres da casa e aos servos domésticos gravábanse no subconsciente dun neno. Cando Platón fala de que tras a súa caída do Ceo, as almas son prisioneiras dun corpo e esquecen a súa vida anterior, dá forma a unha vella, arcaica e común crenza indoeuropea que desde Oriente volve a Grecia, Platón recolle unha vella crenza común] [...] e segundo a vontade do príncipe vitorioso é introducida en diferentes corpos, e a cada un destes asígnalles un documento de rexistro (chirographum), onde aseguraba que a materia prevalecía. Afirmaba que este documento desfixerao Cristo e cravado na Cruz pola súa paixón, tal e como Prisciliano di nunha das súas cartas. Velaquí a primeira sabedoría: Que se entendan as naturezas das virtudes divinas nos distintos tipos de almas, e a disposición dos corpos. Nela vese que o Ceo está ligado á terra, e parece que todos os principados do século ven obrigados a superar as disposicións dos santos. Pois en primeiro lugar está o círculo de Deus co documento de propiedade divina das almas que se mandarán á carne que fabricada polo consenso dos anxos de Deus e de todas as almas gardan os patriarcas quen ao contrario encárganse da milicia persoal, e di Prisciliano outras cousas. Narra tamén que: son membros da alma os nomes dos patriarcas porque Rubén está na cabeza, Judá no peito, Leví no corazón, Benjamín nas pernas [este esquema aparece reproducido sen ningún cambio no soado mapa de Colón e en case todos os libros actuais de astrología] [...] e así sucesivamente. Ao contrario, nos membros do corpo están dispostos os signos do ceo, isto é: Aries na cabeza, Tauro na cerviz, Xémine nos brazos, Cancro no peito, etc. [Agora (pensamos, a pesar da opinión de Chadwick) aparecerá o Deus castrexo da primeira función, o vello deus asociado polos galaico-romanos a Iupiter e a súa esposa. A vella parella sobrevive no Cristianismo, son aceptados, seguen mantendo as súas funcións celestes: ela de fertilidade, el de dador de choiva e de señor da tormenta; pero Iupiter está asociado agora ao mundo do corpo carnal, o que parece ter un matiz negativo mentres Cristo ocupa o círculo máis alto onde están as almas, e tras facer unha referencia á predestinación] [...] (Prisciliano) quere: que se entenda que as tebras son eternas e delas saíu o príncipe do mundo. E isto mesmo confírmase nun libro que se titula Memoria dos apóstolos, cando parece que o Salvador foi interrogado en segredo polos seus discípulos, mostra logo que da parábola evanxélica saíu o sementador a sementar a semente (Mat. XIII, 23) non fose bo o sementador afirmando: non foi bo o sementador porque se fose bo non sería neglixente e non tiraría a semente á beira do camiño, nen en pedregoso nen en sitio inculto. [...] [Continúa] Quere que se entenda con isto que o sementador esllouas almas capturadas como lle pareceu. Dinse ademais neste libro moitas cousas do príncipe da humidade e do príncipe do lume, quere que se comprenda que todo o bo que se fai no mundo faise por arte e non pola potencia de Deus. Di pois que é unha virxe certa luz (a deusa da primeira función, asociada ao monte que equivale en romana a Iuno), á que Deus, querendo dar a choiva aos homes mostra ao príncipe da humidade quen ao querer subir para collela, canso súa e fai a choiva. E ao ser rexeitado por esta cos seus bruidos produce o trono.
[A parella feminina deste deus asociado a Xúpiter polos indíxenas quizáis fose a “excelente virxe e ninfa dos danigos Nabia Corona” que aparece xunto a Xúpiter na inscripción dunha tarifa de sacrificio en Marecos (Portugal), o sue nome está relacionado coa raíz *Snav (fuinte, chorreante)]. Por este texto quizáis podamos relacionar este deus da Gallaecia da primeira función co celta Nuado a sua raíz *Neu-d ten, como xa dixemos, o significado de alcanzar con esforzo. De todos modos creemos que serve para probar a existencia dun cristianismo moi particular en galicia, celta, onde duas relixions conviven por adicción introducindose o cristianismo na freba preexistente, e inducenos a pensar tamén que se construe sobre unha estrutura relixiosa preexistente que chegará ata a Idade Media sen grandes cambios e visible nas dióceses logo arciprestazgos que se corresponden exactamente co espazo territorial das civitates/populi e perviven longo tempo [ex Pena Graña 1991] http://www.andrepena.org/publicacions/monoteismo-trinitario-celta.htm
Sobre Navia, en su aspecto chorreante, puede ser interesante consultar la nota precedente a esta
Uma, si que probablemente es cierto que el nombre de "moros" aplicado a un colectivo, y su presencia en el folclore, sean más fuertes en el noroeste. De todos modos sería una diferencia gradual y cuantitativa, más que cualitativa. En galicia y Asturias existen muchos temas en común con otras zonas del arco atlántico, y se han recogido leyendas casi idénticas que al parecer no se repiten fuera de este marco. Pero hay que tener en cuenta, como dices, por un lado que en el resto de la península pudo ir perdiéndose gradualmente este tipo de leyendas debido a otras influencias, o a evoluciones que no alcanzaron el Noroeste (una zona conservadora debido en parte a su aislamiento), y también que los nexos peculiares del Noroeste hispano con otras partes del Atlántico pueden explicarse en parte por relaciones recientes. Quizá todo tenga que ver un poco.
Martos Núñez y Sousa Trindade ("La casa encantada. Estudio sobre cuentos...") diferencian varias zonas temáticas en cuanto a las leyendas en la península ibérica. El Oeste y Cantábrico se caracterizarían por las leyendas mágicas y naturistas, relativas a seres feéricos, de carácter mítico-poético, poseedoras de un significado simbólico (paleo-leyendas). En la zona centro, la Meseta, predominarían las leyendas religiosas e históricas, más complejas e influidas por la literatura culta (épica castellana, etc.), son las neo-leyendas, con énfasis en la moral cristiana y en lo ejemplarizante. El Levante y Mediterráneo reflejarían una considerable influencia semítica y africana/bereber.
crougintoudadigo05 de jun. 2008No caro Anfus, no te fies, cata, cata que el comeniñ@s ogro y la ogra, u ogresa, es cosa esa de la iglesia, cosa de la interpretatio cristiana y monjil.
Y ayer, como hoy, si se convenia la cosa, adelante viento en popa, y si no se convenia, se le circunvenía con una hagiografía terribilis y apuesta. Hagiografos hay, sino apuestos aponedores, consejate con Mariano, que hoy como ayer, con el estómago agradecido, o por agradecer, se andan dispuestos a ser apuestos en lo que preste.
Así se convinieron los preches y convirtieron a las santísima y manzanil Epona en un bulreiro diaño, en besta branca - en galicia y en Bretaña- y que hace unos días caro Anfus, nuestro caro paredros se estuvo con el no menos caro y aún egregio Robert Omnés en A Coruña, y éste le contó a nuestra paredría la misma historia del caballo salchicha do demo que nuestra paredría había escuchado ha veinte años o más en Vilarrube, de un indígena do pais. Ya ves en que acabó la santidad de Epona, dela Moura da cabalo. A cuatro patas.
Pero A Moura, amada por su pueblo, se salvó de las perversas maniobras, y no lo hizo de su pode rsegun sostiene nuestro caro paredros Andrés Pena, que lo hizo por el poder de Dios y dela Virgen María , amén. Y aunque A Moura siempre tuvo un hombre (un rey) esperando a la sombra de otro hombre (otro rey), como se puede ver en el Almadraque da Pirocha, en Terra de Montes de Pontevedra, que es como almohada petrea, y lugar donde se aparece A Moura, espida en toda su gloria, al viandante que por allí pasa… Pues retomando el hilo, que Crougintoudadigo se pierde en divagaciones, como la Moura elegía al rey que iba a gobenar la Treba , casaba con él, reinaba con él y envejecía con él, y cuando se moría venía a por el montada en su blanco caballo y se lo llevaba al Otro Mundo para que con ella compartiera sus riquezas que eran muchas… Y luego retornaba a buscar otro hombre… Pues que por eso y no por al se nos aparece espida y espilida, que es como sin ropa en vultus y sub especie de modelo, y lo hace para ligarse un rey bó e meresçente, para gobernar un reino, y no lo hace por vicio…
Y por ese crimen, por amar, por eso de hacer el bien y no mirar a quien, o por andarse espida, o por enviudad tantas veces, o por rejuvenecer, o por tener las mejillas cossuecas y sonrosadas, o por todas esas cosas juntas a la vez, lo cierto es que los interpretatores hagiografos monjeriles nos la convirtieron como por ensalmo en una putangamarranga comehomes que metía miedo (que les chupa la chicha –la carne, ojo, mal pensados druidas- (no va por ti caro Anfus), a los salidos viandantes, que salidos de casa se aventuran por esos montaraces pagos, yla Moura Pirocha se usa los restantes huesos y partes duras, lirondos y mondos, sive potius mundos, os osos eses do deschichado, para con ellos rellenarse su mol almohada, que es pétrea, y aún roca, y nos contaron que tiene -según los que saben de esto en Terra de Montes- la almofada esa do Almadraque da Pirocha unas arrepiantes vibraciones que meten medo.
Y vos no temáis, cara Moura, alta fatal y noble pelirroja de largos cabellos, desmelenada señora lujosa vestida de parda raxa, que en el cristiano presente de hoy, como ayer, desde la puerta sur, la dela Plaza de Platerias, de la catedrál del hijo del Trueno, aunque tengais perdida hoy la sonrosada color de vuestro gesto -que es color cossueca-, y aunque tengais ausente ya vuestro mirar ardiente, honesto, como de infarto… Cara, alta, gentil Señora, Vos auque aún nos miraiscon vuestos pechos de queso, despolicromada, y con la lánguida calavera tendida en vuestro santo regazo, mientras recordais las aventuras pasadas del pagano pasado... , que vuestros hijos del pueblo gallego os comprenden y perdonan.
Pozezo vos no temais santa Señora Moura tan vil puteo ecclesial, sin duda por descuido, que vuestro pueblo os perdona. Galiza vos perdoa
" UNHA MULLER NOS TEMPOS DOS MOUROS
FIXO DA CONA UNHA PLAZA DE TOROS
E FIXO BEM, E FIXO BEM
NA SUA CONA NON MANDA NINGUÉN"
Ya ves caro Anfus. El pueblo en forma de cantiga perdonó a la santa puta sus infidelidades. La iglesia, como Crougintoudadigo, si no hay sincero arrepentimiento no perdona. No perdona nunca. El almadraque de A Pirocha es un buen ejemplo.
Máis só os iñorantes, imbéciles e escuros, e feridos e duros nom nos comprenden nom.
Fogar de Breoghám
Viva Irlanda!!!!
Salud y Gloria
(Perdonen caros druidas que por falta de tiempo no les haya escrito algo más breve)
UNHA PLAZA DE TOROS: TOUROS
galicia: Ledicia
Hay 11 comentarios.
1