Autor: La Voz de Galicia
martes, 14 de junio de 2005
Sección: Lenguas
Información publicada por: Coronel
Mostrado 47.923 veces.


Ir a los comentarios

Presentan el documento en gallego más antiguo

El texto, titulado «O foro do bo burgo do Castro Caldelas», fue encargado por el Alfonso IX, rey de León y Galicia en 1228 y redactado en abril de ese año por un notario de Allariz

El documento más antiguo conocido en lengua gallega y hecho en Galicia, fechado en 1228, fue presentado por los responsables del Consello de Cultura Galega que destacaron además de contenido histórico y lingüístico.

El profesor de Sociolingüística de la Universidad de Santiago de Compostela Henrique Monteagudo explicó que el texto fue divulgado en 1896 por la duquesa de Alba en un libro que recopilaba documentos de su archivo.

Monteagudo indicó que el texto titulado «O foro do bo burgo do Castro Caldelas», fue encargado por el Alfonso IX, rey de León y Galicia en 1228 y redactado en abril de ese año por un notario de Allariz, una localidad considerada como «residencia temporal» de esa casa real en su estancia en territorio gallego.

Según Monteagudo, secretario del Consello de Cultura Galega, la duquesa creyó que se trataba de una traducción al romance de otro en latín fechado en 1172 del rey Fernando II de Leon y Galicia.

«Esta es la clave del malentendido», dijo Monteagudo, quien pudo ver personalmente hace una semana el documento, que se encuentra actualmente en un archivo en Madrid en muy buen estado de conservación.

«La lectura que pudo hacer la duquesa de Alba, que no sabía gallego, era meritoria pero obviamente defectuosa, y esa fue la lectura que todo el mundo reflejó», dijo Monteagudo.

Añadió que numerosos profesores e historiadores conocían el documento pero «no habían aclarado el significado real histórico y lingüístico, algo que podemos hacer ahora tras haber visto el original».

Destacó la excepcionalidad de ese texto no sólo por su fecha «temprana» sino también por el contenido, ya que se trata del «único documento que conocemos en gallego y que sale de una cancillería real».

Añadió que otro de los aspectos que «llama la atención» en el texto es que en la lista de «confirmantes» figuran en primer lugar los nobles y a continuación los religiosos, a diferencia de otros documentos similares de esa época en que el orden era al revés.

El experto en lengua gallega subrayó además la «regularidad verdaderamente asombrosa» de la redacción y la «ortografía sorprendentemente regular».

Monteagudo recordó que a título de comparación, el primer «texto original» de esas características históricas en castellano data de 1246 y en portugués el testamento de Alfonso II está fechado de 1214.

Más informacióen en: http://www.lavozdegalicia.es/inicio/noticia.jsp?CAT=126&TEXTO=100000071410


No hay imágenes relacionadas.

Comentarios

Tijera Pulsa este icono si opinas que la información está fuera de lugar, no tiene rigor o es de nulo interés.
Tu único clic no la borarrá, pero contribuirá a que la sabiduría del grupo pueda funcionar correctamente.


  1. #1 Coronel 14 de jun. 2005

    En este enlace podreis encontrar la transcRIPción de Henrique Monteagudo:

    http://www.consellodacultura.org/mediateca/pubs.pdf/doc_en_galego.pdf

  2. #2 Renubeiru 16 de jun. 2005

    Diviciaco...ya se uqe los hay....y mas teniendo en cuenta que la cancilleria Real estaba en el Reino de Astur (1º de Asturias y despues de Leon), otra cosa es llega a ver transcRIPciones tan malas como las que vi del Fuero de Leon
    En estas transcRIPciones no se respeta nada y solo aparecen escasos documentos en asturleones.
    El fuero xulgo andolo buscando yo tamien, lo tuve en mis manos y estuve leyendo parte hace tiempo,y si, creo q este agotado, a ver si algun avido ermpresario grafico le da por reeditarlo que seguro que lo vende

  3. #3 Amerginh 21 de abr. 2006

    Textos galaico-portugueses anteriores al Foro do Burgo:

    DOCUMENTO LATINO-PORTUGUÊS (1008)

    [1] (Christus). In D(e)i n(omi)ne. Nos Argerigo et Adosinda placuit nob(is) asto animo a(c) probria n(ost)ra uolumtate ut uinderem(us) tiui Eue-
    [2] nando [pres]b(ite)r sicut et concedim(us) tiui in ista karta ereditatem n(ost)ra probria quos abem(us) in uila Manualdi terri[to]-
    [3] rio Portogal et abuim(us) nos illa de abios et paremtes nostros in ipsa uila p(er) suo terminum antigũ ubiq(u)e ea potueritis inuenire
    [4] in kasas in pomares in uinias terras kalbas ecciam et baruaras montes fontes aquis aquarum u(e)l sepsigas mulinar(um) de quanto
    [5] inde tenem(us) in n(ost)ro iure qum mater n(ost)ra Goda et uirum suo Trastemiro. Et est fora de alias tuas kartas q(u)e ian nos tiui inde
    [6] rouoram(us) mediatate integra tiui inde concedim(us). Et illa alia mediatate reserbam(us) pro nos. Et nec uindam(us) nec donem(us)
    [7] ad alio omine nisit ad ti ou tu a nos. Abeas firmiter de nostro dato et dam(us) tiui ea pro ocasione q(ue) abenit ad ipsa Adosinda
    [8] et in suo peccato deuenit a tradictjone et abuit pro me a dare CL solidos et dedit inde illos L ad Uilifonso Mumdini –
    [9] zi. Et fauolastis pro me ad meo marito Uirterla et dimisit mici illa merze et rezebit me pro sua muliere et
    [10] consudunasti nos todos tres in tua kasa ad tua bemfeitoria et dedisti nob(is) adduc in pretjo Il boues et III m(odi)os d(e) ziua –
    [11] ria et IIas cabras et uno carnario tanto nob(is) bene conplacuit. Ita d(e) odie die u(e)l tempore de iure n(ost)ro ipsa ereditas
    [12] de iure nostro [sia] abrasa et in uestro iure sie tra[d]ita et confirmata. Si quis tamem quos fierit non credim(us) aliquis
    [13] omo uenerit u(e)l uenerim(us) ad inronpendo contra ad anc kartula firmitatis nostre q(u)e nos illa deuin –
    [14] digare non potuerim(us) pos tua parte ou tu in uoci nostra q(u)e pariem(us) tiui illa dublata u(e)l quantum ad te fuerit
    [15] illa meliorata et uob(is) p(er)peti[m]auitura. Facta karta uinditjonis in Era VI et X. post p(er)acta mil(e)s(i)ina VIII Kal(endas)
    [16] Setember. Argerigo et Adosinda in ãc kartula man(us) nostras rouoram(us) + +
    [17] Qui preses fuerunt it sunt: Froila ts., Fromarigo ts., Frogia ts., Baldoi ts., Todila ts., Modeiro ts., Leouesendo ts., alio Frogia ts.e.

    NOTICIA DE FIADORES (1175)

    [1] Noticia fecit pelagio romeu de fiadores stephano pelaiz. xxi. solidos lecton. xxi. soldos pelai garcia xxi. soldos. Güdisaluo M(enen)dici. xxi. soldos
    [2] Egeas anriquici. xxxta. Soldos. Petro cõlaco. X. Soldos. Güdisaluo anriquici. xxxxta. S(o)ld(o)s Egeas Monííci. xxti. Soldos –il- Iho(a)ne suarici. Xxx. Ta soldos
    [3] M(enen)do garcia. xxti. Soldos. Petro suarici. xxti. Soldos ER(a) Ma.Ccaa xiiitia Istos fiadores atan. V. annos que se partia de isto male q(ue) li avem

    AUTO DE PARTILHAS (1192)

    [1] In Ch(rist)i n(omi)ne, am(en). Hec e(st) notitia de p(ar)tiçon (e) de deuison que fazem(os) antre nós dos h(er)dam(en)tus e dus cou[tos e] das onrras
    [2] e dou padruadig(os) das eygreygas que fórum de nossu padre e de nossa madre, en esta maneira q(ue) Rodrigo
    [3] Sanchiz ficar por sa p(ar)ticon na q(u)inta do couto de Vííturio e na q(u)inta do padroadigo dessa eygreyga en todol(os)
    [4] us h(er)dam(en)tus do couto e de fora do couto. Vusco Sanchiz ficar por sa p(ar)ticon na onrra d'Ulueira e no padroa-
    [5] digo dessa eygreyga en todol(os) h(er)dam(en)tos d'Olveira e en nu casal de Carapezus q(ue) chamam da Vluar e en outro
    [6] casal en Agiar que chamam Q(u)intáá. Meen Sanchiz ficar por sa p(ar)ticon na onrra de Carapezus e nus outr(os)
    [7] h(er)dam(en)tus e nas duas p(ar)tes do padroadigo dessa eygreyga e no padroadigo da eygreyga de Creysemil e
    [8] na onrra e no h(er)dam(en)to d'Arguiffi e no h(er)dam(en)to de Lauoradas e no padroadigo dessa eygreyga. Eluira
    [9] Sanchiz ficar por sa p(ar)ticon nos h(er)dam(en)tos de Centegaus e nas três q(u)artas do padroadigo dessa eygreyga
    [10] e no h(er)dam(en)to de Creyximil assi us das Sestas come noutro h(er)dam(en)to. Estas p(ar)ticoens e diuisoes fazem(os) an-
    [11] trenós q(ue) uallam por ens(e)c(u)la s(e)c(u)lor(um), am(en). Facta karta m(en)sse M
    rcii E(r)a M.ª CC.ª XXX.ª. Vaaco Suariz
    [12] ts., V(er)múú Ordoniz ts., Meen FarRIPas ts., Gonsaluu U(er)muiz ts., Gil Diaz ts., Dom M(a)rfío
    [13] ts., M(a)r(ti)m P(eri)z ts., Don St(e)ph(a)m Suariz ts. Ego J(o)h(an)n(e)s M(e)n(en)di p(res)b(ite)r notauit.

    MENTIO DE MALEFACTORIA (1210)

    [1] H(ec) [est] mentio de malefactoria q(u)am rex donn(us) Sanci(us) fec(it) donno Laurẽcio F(er)nandi (et) p(re)cep(it) fac(er)e q(uo)d ei fecit
    [2] Velasc(us) Men(en)di. In p(r)imis accepit ei LXXXa. modios int(er) pane (et) uinũ et XXV int(er) archas (et)
    [3] cupas et X. scutos et II.as, culcitres (et) II plumacios et int(er) scannos (et) lectos XI et calda-
    [4] rias (et) m(en)sas (et) scutellas (et) uasos muitos (et) capellos de ferro (et) porcos decẽ (et) oues (et) capras
    [5] et XV m(o)r(a)b(itino)s, q(ui) leuauer(unt) de suis hominib(us) q(ui) spectauer(unt) et multa, alia arma. Sup(er) hoc depo-
    [6] pulauer(unt) ei LXX.a casalia, unde est p(er)ditũ p(re)sentẽ fructu (q(uo)d in eis habebat (et) q(uo)d debet euenire.
    [7] (et) C homines d(e) maladia, q(u)i ita p(er)dider(unt). Deinde miser(unt) ignẽ in sua q(u)intana de Cuina (et) cre-
    [8] mauer(unt) eã totã q(uia) pré igne nichil ibi remansit. Et dirribauer(unt) de ipsa turre q(u)antã potuer(unt)
    [9] (et) q(uo)d n(on) potuer(unt) miser(unt) in eã ignẽ q(u)i eã findidit, q(uo)d nũq(u)am potest e(ss)e em(en)data. Et etiã magis
    [10] custaret eã fac(er)e q(uo)d mille (et) D m(o)r(a)b(itino)s. (Et) q(u)anta casalia habebat cora ipsa dieta q(u)in-
    [11] tana cremauer(unt)ea. Sup(er) hoc acceper(unt) ei unũ sarracenũ bonũ.
    [12] Et sciãt o(mne)s homines q(u)i hãc sc(r)ipturã uid(er)int q(uo)d ego Laurẽti(us) F(er)nandi n(on) feci nec dixi q(uo)d recepissẽ
    [13] hãc destructionẽ (et) malefactoria q(uo)d recepi.

  4. #4 Amerginh 21 de abr. 2006

    Repito:

    DOCUMENTO LATINO-PORTUGUÊS (1008)

    [1] (Christus). In D(e)i n(omi)ne. Nos Argerigo et Adosinda placuit nob(is) asto animo a(c) probria n(ost)ra uolumtate ut uinderem(us) tiui Eue-
    [2] nando [pres]b(ite)r sicut et concedim(us) tiui in ista karta ereditatem n(ost)ra probria quos abem(us) in uila Manualdi terri[to]-
    [3] rio Portogal et abuim(us) nos illa de abios et paremtes nostros in ipsa uila p(er) suo terminum antigũ ubiq(u)e ea potueritis inuenire
    [4] in kasas in pomares in uinias terras kalbas ecciam et baruaras montes fontes aquis aquarum u(e)l sepsigas mulinar(um) de quanto
    [5] inde tenem(us) in n(ost)ro iure qum mater n(ost)ra Goda et uirum suo Trastemiro. Et est fora de alias tuas kartas q(u)e ian nos tiui inde
    [6] rouoram(us) mediatate integra tiui inde concedim(us). Et illa alia mediatate reserbam(us) pro nos. Et nec uindam(us) nec donem(us)
    [7] ad alio omine nisit ad ti ou tu a nos. Abeas firmiter de nostro dato et dam(us) tiui ea pro ocasione q(ue) abenit ad ipsa Adosinda
    [8] et in suo peccato deuenit a tradictjone et abuit pro me a dare CL solidos et dedit inde illos L ad Uilifonso Mumdini –
    [9] zi. Et fauolastis pro me ad meo marito Uirterla et dimisit mici illa merze et rezebit me pro sua muliere et
    [10] consudunasti nos todos tres in tua kasa ad tua bemfeitoria et dedisti nob(is) adduc in pretjo Il boues et III m(odi)os d(e) ziua –
    [11] ria et IIas cabras et uno carnario tanto nob(is) bene conplacuit. Ita d(e) odie die u(e)l tempore de iure n(ost)ro ipsa ereditas
    [12] de iure nostro [sia] abrasa et in uestro iure sie tra[d]ita et confirmata. Si quis tamem quos fierit non credim(us) aliquis
    [13] omo uenerit u(e)l uenerim(us) ad inronpendo contra ad anc kartula firmitatis nostre q(u)e nos illa deuin –
    [14] digare non potuerim(us) pos tua parte ou tu in uoci nostra q(u)e pariem(us) tiui illa dublata u(e)l quantum ad te fuerit
    [15] illa meliorata et uob(is) p(er)peti[m]auitura. Facta karta uinditjonis in Era VI et X. post p(er)acta mil(e)s(i)ina VIII Kal(endas)
    [16] Setember. Argerigo et Adosinda in ãc kartula man(us) nostras rouoram(us) + +
    [17] Qui preses fuerunt it sunt: Froila ts., Fromarigo ts., Frogia ts., Baldoi ts., Todila ts., Modeiro ts., Leouesendo ts., alio Frogia ts.e.

    NOTICIA DE FIADORES (1175)

    [1] Noticia fecit pelagio romeu de fiadores stephano pelaiz. xxi. solidos lecton. xxi. soldos pelai garcia xxi. soldos. Güdisaluo M(enen)dici. xxi. soldos
    [2] Egeas anriquici. xxxta. Soldos. Petro cõlaco. X. Soldos. Güdisaluo anriquici. xxxxta. S(o)ld(o)s Egeas Monííci. xxti. Soldos –il- Iho(a)ne suarici. Xxx. Ta soldos
    [3] M(enen)do garcia. xxti. Soldos. Petro suarici. xxti. Soldos ER(a) Ma.Ccaa xiiitia Istos fiadores atan. V. annos que se partia de isto male q(ue) li avem

    AUTO DE PARTILHAS (1192)

    [1] In Ch(rist)i n(omi)ne, am(en). Hec e(st) notitia de p(ar)tiçon (e) de deuison que fazem(os) antre nós dos h(er)dam(en)tus e dus cou[tos e] das onrras
    [2] e dous padruadig(os) das eygreygas que fórum de nossu padre e de nossa madre, en esta maneira q(ue) Rodrigo
    [3] Sanchiz ficar por sa p(ar)ticon na q(u)inta do couto de Vííturio e na q(u)inta do padroadigo dessa eygreyga en todol(os)
    [4] us h(er)dam(en)tus do couto e de fora do couto. Vu((a))sco Sanchiz ficar por sa p(ar)ticon na onrra d'Ulueira e no padroa-
    [5] digo dessa eygreyga en todol(os) h(er)dam(en)tos d'Olveira e en nu casal de Carapezus q(ue) chamam da Vluar e en outro
    [6] casal en Agiar que chamam Q(u)intáá. Meen Sanchiz ficar por sa p(ar)ticon na onrra de Carapezus e nus outr(os)
    [7] h(er)dam(en)tus e nas duas p(ar)tes do padroadigo dessa eygreyga e no padroadigo da eygreyga de Creysemil e
    [8] na onrra e no h(er)dam(en)to d'Arguiffi e no h(er)dam(en)to de Lauoradas e no padroadigo dessa eygreyga. Eluira
    [9] Sanchiz ficar por sa p(ar)ticon nos h(er)dam(en)tos de Centegaus e nas três q(u)artas do padroadigo dessa eygreyga
    [10] e no h(er)dam(en)to de Creyximil assi us das Sestas come noutro h(er)dam(en)to. Estas p(ar)ticoens e diuisoes fazem(os) an-
    [11] trenós q(ue) uallam por ens(e)c(u)la s(e)c(u)lor(um), am(en). Facta karta m(en)sse M((a))rcii E(r)a M.ª CC.ª XXX.ª. Vaa((s))co Suariz
    [12] ts., V(er)múú Ordoniz ts., Meen FarRIPas ts., Gonsaluu U(er)muiz ts., Gil Diaz ts., Dom M(a)rfío
    [13] ts., M(a)r(ti)m P(eri)z ts., Don St(e)ph(a)m Suariz ts. Ego J(o)h(an)n(e)s M(e)n(en)di p(res)b(ite)r notauit.

    MENTIO DE MALEFACTORIA (1210)

    [1] H(ec) [est] mentio de malefactoria q(u)am rex donn(us) Sanci(us) fec(it) donno Laurẽcio F(er)nandi (et) p(re)cep(it) fac(er)e q(uo)d ei fecit
    [2] Velasc(us) Men(en)di. In p(r)imis accepit ei LXXXa. modios int(er) pane (et) uinũ et XXV int(er) archas (et)
    [3] cupas et X. scutos et II.as, culcitres (et) II plumacios et int(er) scannos (et) lectos XI et calda-
    [4] rias (et) m(en)sas (et) scutellas (et) uasos muitos (et) capellos de ferro (et) porcos decẽ (et) oues (et) capras
    [5] et XV m(o)r(a)b(itino)s, q(ui) leuauer(unt) de suis hominib(us) q(ui) spectauer(unt) et multa, alia arma. Sup(er) hoc depo-
    [6] pulauer(unt) ei LXX.a casalia, unde est p(er)ditũ p(re)sentẽ fructu (q(uo)d in eis habebat (et) q(uo)d debet euenire.
    [7] (et) C homines d(e) maladia, q(u)i ita p(er)dider(unt). Deinde miser(unt) ignẽ in sua q(u)intana de Cuina (et) cre-
    [8] mauer(unt) eã totã q(uia) pré igne nichil ibi remansit. Et dirribauer(unt) de ipsa turre q(u)antã potuer(unt)
    [9] (et) q(uo)d n(on) potuer(unt) miser(unt) in eã ignẽ q(u)i eã findidit, q(uo)d nũq(u)am potest e(ss)e em(en)data. Et etiã magis
    [10] custaret eã fac(er)e q(uo)d mille (et) D m(o)r(a)b(itino)s. (Et) q(u)anta casalia habebat cora ipsa dieta q(u)in-
    [11] tana cremauer(unt)ea. Sup(er) hoc acceper(unt) ei unũ sarracenũ bonũ.
    [12] Et sciãt o(mne)s homines q(u)i hãc sc(r)ipturã uid(er)int q(uo)d ego Laurẽti(us) F(er)nandi n(on) feci nec dixi q(uo)d recepissẽ
    [13] hãc destructionẽ (et) malefactoria q(uo)d recepi.

    NOTICIA DE TORTO (1211-1216)

    [1] D(e) noticia d(e) torto que fecer(ũ) a Laurẽci(us) Fernãdiz por plazo que fec(e) Gõcauo
    [2] Ramiriz antre suos filios e Lourẽzo Ferrnãdiz q(u)ale podedes saber: e oue au(e)r d(e) erdad(e)
    [3] e dau(e)r, tãto q(u)ome uno d(e) suos filios da q(u)ãto podesẽ au(e)r d(e) bona d(e) seuo pater e fiolios seu
    [4] pater e sua mater. E d(e)pois fecer(ũ) plazo nouo e cõuẽ uos a saber q(u)ale in ille se ((e))m
    [5] taes firmam(en)tos q(u)ales podedes saber: Ramiro Gõcaluiz e Gõcaluo Gõca[luiz e]
    [6] Eluira Gõcaluiz forũ fiadores d(e) sua irmana que o[to]rgase aqu[e]le plazo come illos.
    [7] Sup(er) isto plazo ar fe[ce]r(ũ) suo plecto. E a maior aiuda que illos hic cõnocer(ũ), que les
    [8] acanocese Laurẽzo Ferrnãdiz sa irdad(e) p(er) p(lec)to que a teuese o abate d(e) S(ã)c(t)o Martino
    [9] que como uẽcesẽ, que asi les dese d(e) ista o abade. E que nunq(u)a illos lecxasẽ
    [10] daquela irdad(e) sẽ seu mãdato. Se a lexarẽ itregarẽ ille d(e) oot(r)a que ((li)) plaza.
    [11] E d'au(e)r que ouer(ũ) d(e) seu pat(e)r nu[n]q(u)ã se li id(e) der(ũ) parte. Deu dũ Gõcau
    [12] o a Laurẽco Fernãdiz e Marti Gõc[a]luiz XII casaes por arras d(e) sua auóó.
    [13] E filar(ũ)li illos ind(e) VI casales c(ũ) torto. E podedes saber como man-
    [14] do dũ Gõcauo a sua morte. D(e) XVI casales d(e) Ueraci que ((d(e))) fructar(ũ) e que li
    [15] nunq(u)a id(e) der[ũ] q(u)innõs. E d(e) VII e medio casaes antre Coina e Bastuzio und(e) li
    [16] nunq(u)ã der(ũ) q(u)iniõ. E d(e) trẽs i(n) Tefuosa und(e) li nu[n]q(u)a ar der[ũ] nada. E IIos i(n) Figeeree-
    [17] do unnd(e) nũq(u)ã li der(ũ) q(u)inõ. E IIos i(n) Tamal ũd(e) li n(õ) ar der(ũ) q(u)inõ. E da sena-
    [18] ra d(e) Coina ũd(e) li n(õ) ar der(ũ) q(u)inõ. E d'uno casal d(e) Coina que leuar(ũ) id(e) III anos
    [19] o frouctu c(ũ) torto. E por istes tortos que li fecer(ũ) tem q(u)a a seu plazo quebrãtado
    [20] q(u)a li o deuẽ por sanar. E d(e)pois ouer(ũ) seu mal e meteu o abad(e) paz a[n]tre illes
    [21] i(n) no carualio d(e) Laureedo. E rogouo o abate tãto que beiso c(ũ) illes. E der(ũ)li
    [22] XVIIII morabitinos q(u)i li filar(ũ). E d(e)pos iste p(lec)to pre[n]d(e)r(ũ)((li)) o seruical otro
    [23] om(e) d(e) sa casa e troser(ũ)no XVIIII dias p(er) mõtes e fecer(ũ)les tã máá prisõ
    [24] p(er) que leuar(ũ) deles q(u)ãto poder(ũ) au(e)r. E d(e)pois li d(e)sũro Gõcauo Gõcauiz
    [25] sa fili[a] pechena. E irmar[ũ]li XIII casales und(e) perdeu fructu. E isto
    [26] fui d(e)p ((ois)) que fur(ũ) fíídos anto abate. E d(e)pois que fur(ũ) ifiados por iuizo d(e) ilo
    [27] rec. E nuq(u)a ille fez(e) neun mal por todo aqueste e fezeles taes agudas
    [28] q(u)ales aqui ouireedes. Sup(er) sua aguda fez testiuigo c(ũ) Gõcauo Cebolano.
    [29] E sup(er) sa aiuda ar fuili a casa e filoli q(u)ãto que li agou e deu a illes. E sup(er) sa
    [30] aiuda oue testifigo c(ũ) P(e)tro Gomez, omezio q ((v)) e li custou maes ka C m(orabitinos).
    [31] E sup(er) sa aiud[a] oue mal c(ũ) Goncaluo Gomez que li custou multo da au(e)r
    [32] e muita perda. E in sa aiuda oue mal c(ũ) Go[n]caluo Suariz. E in sa aiuda
    [33] oue mal c(ũ) Ramiro Fernãdiz que li custov muito au(e)r muita perda.
    [34] E in sa aiuda fui IIas fezes a Coi[m]bra. E in sa aiuda dixe mul[ta]s uices
    [35] e ora in ista tregua fur(ũ) a Ueraci amazar(ũ)li os om(éé)s erma[rũ]li X casaes
    [36] seu torto ai rec. E sup(er) saiud[a] mãdoo lidar seus om(éé)s c(ũ) Mar-
    [37] tint I(o)h(a)n(e)s que q(u)ir[i]a d(e)sũrar sa irmana. E cũ ille e cũ sa casa
    [38] e cũ seu pam e c(ũ) seu uino uẽcestes uosa erdade. E cũ ille
    [39] existis d(e) sua ((casa)) in ipso die que uola q(u)itar(ũ). E ille teue a uosa
    [40] rezõ. E ot(r)as aiudas multas que fez. E plus li a custado
    [41] uosa aiuda q(u)a li inde cae d'erdad[e]. E subre becio e sup(er)
    [42] fíím(ẽ)to se ar q(u)iserdes ouir as desõras q ((v)) e ante ihc fur(ũ)
    [43] ar ouideas: Vener(ũ) a uila e fila[rũ]li o porco ante seus filios e com-
    [44] erũsilo. Vener(ũ) alia uice er filar(ũ) ot(r)o ante illes
    [45] er comer(ũ)sa. Vener(ũ) i(n) ((alia)) uice er filiar(ũ) una ansar ante
    [46] sa filia er comer(ũ)sa. I(n) alia uice ar filiar(ũ)li o pane ante
    [47] suos filios. I(n) alia uice ar ue[ne]r(ũ) hic er filar(ũ) ide o uino
    [48] ante illos.
    [49] otra uice (?) uener(ũ)li filar ante seus filios q(u)ãto q((v))e li agar(ũ) i(n) quele
    [50] casal. E fur(ũ)li u ueriar (?) e p(ren)der(ũ) id(e) o cõlazo und(e) mamou o lec-
    [51] te e gacar(i)no e getar(i) i(n) t(er)ra polo cecar e le[ua]r(ũ) delle q(u)ãto oue.
    [52] I(n) alia uice ar fur(ũ) a Feraci e p(ren)d(e)r(ũ) IIos om(éé)s e gacarunos e le((ua))r(ũ)
    [53] deles q(u)ãto que ouer(ũ). I(n) ot(r)a fice ar p(ren)der(ũ) ot(r)os IIos a se[u] irmano P(e)lagio
    [54] Fernãdiz e iagar(ũ)nos. I(n) ot(r)a ue[ne]r(ũ) a Pegeiros (?) e leuarũso III om(éé)s
    [55] ante P(e)lagio Fernãdiz.

    TESTAMENTOS DE AFONSO II (1214, VERSIONES DE BRAGA Y TOLEDO)

    Testam(en)tum regis d(om)ni Adefonsi s(e)c(un)di

    [1] En’o nome de Deus. Eu rei don Afonso pela gracia de Deus rei de Portugal, seendo sano e saluo, teme)te o dia de mia morte, a saude de mia alma e a proe de mia molier raina dona Orraca e de me(us) filios e de me(us) uassalos e de todo meu reino fiz mia mãda p(er) q(ue) de-
    [2] pos mia morte mia molier e me(us) filios e meu reino e me(us)uassalos e todas aq(ue)las cousas q(ue) De(us) mi deu en poder sten en paz e en folgãcia. P(ri)meiram(en)te mãdo q(ue) meu filio infante don Sancho q(ue) ei da raina dona Orraca agia meu reino enteg(ra)m(en)te e en paz. E ssi este for
    [3] morto sen semmel, o maior filio q(ue) ouuer da raina dona Orraca agia o reino entegram(en)te e en paz. E ssi filio barõ nõ ouuermos, a maior filia q(ue) ouuermos agia’o. E ssi no te)po de mia morte meu filio ou mia filia q(ue) deuier a reinar nõ ouuer reuora, segia en poder
    [4] da raina sa madre e meu reino segia en poder da raina e de me(us) uassalos ata q(uan)do agia reuora. E ssi eu for morto, rogo o apostoligo come padre e senior e beigio a t(er)ra ante seus pees q(ue) el recebia en sa come)da e so seu difindeme)to a raina e me(us) filios e o reino. E ssi eu
    [5] e a raina formos mortos, rogoli e pregoli q(ue) os me(us) filios e o reino segiã en sa come)da. E mãdo da dezima dos morauidiis e dos dieiros q(ue) mi remaserù) de parte de meu padre q(ue) su) en Alcobaza e do outr’auer mouil q(ue) i posermos pora esta dezima q(ue) segia partido pelas manus
    [6] do arcebispo de Bragaa e do arcebispo de Santiago e do bispo do Portu e de Lixbona e de Coi)bria e de Uiseu e de Lamego e da Idania e d’Euora e de Tui e do tesoureiro de Bragaa. E out(ro)ssi mãdo das dezimas das luctosas e das armas e dout(ra)s dezimas q(ue) eu tenio apartadas en te-
    [7] souros per meu reino, q(ue) eles as departiã assi como uire) por derecto. E mãdo q(ue) o abade d’Alcobaza lis de aq(ue)sta dezima q(ue) el ten ou teiuer e eles as departiã segu)do De(us) como uire) por derecto. E mãdo q(ue) a raina dona Orraca agia a meiadade de todas aq(ue)lias cousas mouils q(ue) eu ouuer
    [8] a mia morte, exetes aq(ue)stas dezimas q(ue) mãdo dar por mia alma e as out(ra)s q(ue) tenio en uoontade por dar por mia alma e non’as uiier a dar. Et mãdo q(ue) si a raina morrer en mia uida q(ue) de todo meu auer mouil agia ende a meiadade. Da out(ra) meiadade solten ende p(ri)meiram(en)te
    [9] todas mias devidas e do q(ue) remaser fazam en[de] t(re)s partes e as duas partes agiã me(us) filios e mias filias e departiãse ent(r’e)les igualm(en)te. Da t(er)ceira o arcebispo de Bragaa e o arcebispo de Santiago e o bispo do Portu e o de Lixbona e o de Coi)bria e o de Uiseu e o d’Euora fazã desta
    [10] guisa: q(ue) u q(ue)r q(ue) eu moira q(ue)r en meu reino q(ue)r fora de meu regno fazam aduzer meu corpo p(er) mias custas a Alcobaza. E mãdo q(ue) den a meu senior o papa ĪĪĪ m(o)r(auidiis), a Alcobaza ĪĪ m#r#. por meu añiu(er)sario, a Santa Maria de Rocamador ĪĪ m#r#. por meu añiu(er)sario
    [11] a Santiago de Galicia ĪĪ CCC m#r#. por meu añiu(er)sario, ao cabidoo da Séé da Idania mill(e) m#r#. por meu añiu(er)sario, ao moesteiro de San Gurge D m#r#. por meu añiu(er)sario, ao moesteiro de San Uice)te de Lixbona D m#r#. por meu añiu(er)sario, aos caonigos de Tui mill(e)
    [12] m#r#. por meu añiu(er)sario. E rogo q(ue) cada un destes añiu(er)sarios fazam se)p(re) no dia de mia morte e fazam t(re)s comemorazones en t(re)s partes do ano e cada dia fazam cantar una missa por mia alma por se)pre. E ssi eu en mia uida der estes añiu(er)sarios, mãdo q(ue) orem por mi co-
    [13] me por uiuo ata en mia morte e depos mia morte fazam estes añiu(er)sarios e estas comemorazones assi como suso e nomeado, assi como fazem en’os out(ro)s logares u ia dei meus añiu(er)sarios. E mãdo q(ue) den ao maestre e aos freires d’Euora D m#r#. por mia alma, ao comen-
    [14] dador e aos freires de Palmela D m#r#. por mia alma. E mãdo q(ue) o q(ue) eu der daq(ue)sta mãda en mia vida q(ue) non’o busque nenguu depos mia morte. E o q(ue) remaser daq(ue)sta mia t(er)cia mãdo q(ue) segia partido igualme)te en cinq(ue) partes das quaes una den a Alcobaza u
    [15] mando geitar meu corpo. A out(ra) ao moesteiro de Santa Cruz, a t(er)ceira aos Te)pleiros, a q(ua)rta aos Espitaleiros, a q(ui)nta den por mia alma o arcebispo de Bragaa e o arcebispo de Santiago e os cinque bispos q(ue) suso nomeamos segu)do Deus. E den ende aos omees d’ordin
    [16] de mia casa e aos leigos ((a)) q(ue) eu nõ galardoei seu servizo assi com’eles uirem por guisado. E as out(ra)s duas partes de toda mia meiadade segiã departidas igualm(en)te ont(re) me(us) filios e mias filias q(ue) ouuer da raina dona Orraca assi como suso e dito. E mãdo q(ue) aq(ue)ste auer
    [17] dos me(us) filios q(ue) o teniã aq(ue)stes dous arcebispos cu) aq(ue)stes cinq(ue) bispos ata q(uan)do agiã reuora. E a dia de mia morte se alguus de me(us) filios ouuere) reuora, agiã seu auer. E dos q(ue) reuora nõ ouuere) mãdo q(ue) lis teniã seu auer ata q(uan)do agiã reuora. E mãdo q(ue) q(ue)n q(ue)r que
    [18] tenia meu tesouro ou me(us) tesouros a dia de mia morte q(ue) os de a departir aq(ue)stes dous arcebispos e aq(ue)stes cinq(ue) bispos, assi como suso e nomeado. E mãdo ainda q(ue) se s’asunar todos nõ poderem ou nõ q(ui)sere) ou descordia for ont(r’a)q(ue)stes a q(ue) eu mãdo departir aq(ue)stas dezimas
    [19] suso nomeadas, ualia aq(ui)lo q(ue) mãdare) os chus muitos p(er) nõbro. Out(ro)ssi mãdo daq(ue)les q(ue) mia mãda an a departir ou todas aq(ue)lias cousas q(ue) suso su) nomeadas q(ue) si todos no) se podere) assunar ou no) q(ui)serem ou descordia for ont(r’e)les ualia aq(ui)lo q(ue) mãdare) os chus muitos p(er)
    [20] nõbro. Mando ainda q(ue) a raina e meu filio ou mia filia q(ue) no meu logar ouuer a reinar se a mia morte ouuer reuora e meus uassalos e o abade d’Alcobaza sen demorancia e sen (con)t(ra)dita lis den toda mia meiadade e todas as dezimas e as out(ra)s cousas suso nomeadas
    [21] e eles as departiã assi como suso e nomeado. E ssi a mia morte meu filio ou mia filia q(ue) no meu logar ouuer a reinar nõ ouuer reuora, mãdo empero q(ue) aq(ue)stes arcebispos e aq(ue)stes bispos departiã todas aq(ue)stas dezimas e todas aq(ue)stas out(ra)s cousas assi como suso e no-
    [22] meado. E a raina e me(us) uassalos e o abade sen demorãcia e sen (con)t(ra)dita lis den toda mia meiadade e todas as dezimas e as out(ra)s cousas q(ue) teiuere), assi como suso e dito. E ssi dar nõ li as q(ui)serem, rogo [o]s arcebispos e os bispos com’eu en eles (con)fio q(ue) eles o demãdem pe-
    [23] lo apostoligo e p(er) si. E rogo e prego meu senior o apostoligo e beigio a t(er)ra ante seus pees q(ue) pela sa santa piadade faza aq(ue)sta mia mãda seer (con)p(ri)da e aguardada, q(ue) nenguu nõ agia poder de uinir (con)t(ra) ela. E ssi a dia de mia morte meu filio ou mia filia q(ue) no
    [24] meu logar ouuer a reinar nõ ouuer reuora, mãdo aq(ue)les caualeiros q(ue) os castelos teen de mi en’as t(er)ras q(ue) de mi teem os me(us) riquos omees q(ue) os den a esses meus riq(uo)s omees q(ue) essas t(er)ras teiuere). E os meus riquos omees den’os a meu filio ou a mia filia q(ue) no
    [25] meu logar ouuer a reinar q(uan)do ouuer reuora, assi como os dariã a mi. E mandei fazer treze cartas cu) aq(ues)ta tal una come outra, q(ue) p(er) elas toda mia mãda segia (con)p(ri)da, das quaes ten una o arcebispo d(e) Bragaa, a out(ra) o arcebispo de Santiago, a t(er)ceira o arcebispo
    [26] de Toledo, a q(ua)rta o bispo do Portu, a q(ui)nta o de Lixbona, a sexta o de Coi)b(ri)a, a septima o d’Evora, a octaua o de Uiseu, a nouea o maestre do Te)plo, a dezima o p(ri)or do Espital, a undezima o p(ri)or de Santa Cruz, a duodecima o abade d’Alcobaza, a t(er)cia dezima facer guarda[r] en
    [27] mia reposte. E foru) feitas en Coinbria IIII.or dias por andar de Junio, E(ra) M.a CC.a La II.a.

    Testam(en)tum regis d(om)ni Adefonsi s(e)c(un)di

    [1] En’o nome de Deus. Eu rei don Afonso pela gracia de Deus rei de Portugal, seendo sano e saluo, tem(en)te o dia de mia morte a saude de mia alma e a proe de mia molier reina dona Vrr(aca) e de meus filios e de meus uassalos
    [2] e de todo meu reino fiz mia mãda p(er) q(ue) depois mia morte mia molier e meus filios e meus uassalos e meu reino e todas aq(ue)las cousas q(ue) Deus mi deu en poder sten en paz e en folgãcia. P(ri)meiram(en)te mã-
    [3] do q(ue) meu filio i)fan[te] don Sãcio q(ue) ei da reina dona Vrr(aca) aia meu reino enteiram(en)te e en paz. E sse este for morto sen semel, o maior filio q(ue) ouuer da reina dona Vrr(aca) aia o reino enteg(ra)me)te e en paz.
    [4] E sse filio baron nu) ouu(er)m(os), a maior filia q(ue) ouu(er)m(os) aia’o. E sse no te)po d(e) mia morte meu filio ou mia filia q(ue) deuier a reinar nu) ouuer reuora, seia en poder da reina sua madre e meu reino
    [5] seia en poder da reina e de meus uassalos ata cãdo aia reuora. E sse eu for morto, rogo o ap(osto)ligo como padre e senior e beio a t(er)ra an(te) seus pees q(ue) el receba en sa com(en)da e so seu defendim(en)to a reina
    [6] e meus filios e o reino. E sse eu e [a] reina formos mortos, rogoli e p(re)goli q(ue) os meus filios e o reino seiam en sa com(en)da. E mãdo da dezima dos morauidiis e dos dineiros q(ue) mi remas(er)um da parte de
    [6] meu padre q(ue) su) en Alcobacia e do outr’auer mouil q(ue) i pos(er)m(os) pora esta d(e)zima q(ue) seia partido pelas manos do arcebispo d(e) Bragaa e do de Santiago e do bispo do Porto e de Lisbona e de Coinbra e de
    [7] Uiseu e de Lamego e da Idania e d’Euora e de Tui e do tesoureiro de Bragaa. Out(ri)ssi mando das d(e)zimas das luitosas e das armas e doutras dezimas q(ue) eu tenio apartadas en tesouros per meu rei-
    [8] no q(ue) eles as departan al si como uiren por guisado. E mãdo q(ue) o abade d’Alcobacia lis de aq(ue)sta d(e)zima q(ue) el ten ou teiu(er) e eles as departan segu)do Deus como uiren por dereito. E mãdo
    [9] q(ue) a reina dona Vrr(aca) aia a meiadade de todas aq(ue)las cousas mouils q(ue) eu ouu(er) a mia morte, exetes estas d(e)zimas q(ue) mãdo dar por mia alma e as outras q(ue) tenio en uoontade por dar por mia alma
    [10] e non’as uiier a dar. E mãdo q(ue) se a reina dona Vrr(aca) morrer en mia uida q(ue) de todo meu au(er) mouil aia ende a meiadade. Da outra mia meiadade solten ende p(ri)meiram(en)te
    [11] mias deuidas todas e do q(ue) remas(er) facan ende tres partes e as duas partes aian meus filios e mias filias e departans’ antr’eles igualm(en)te. E da t(er)ceira o arcebispo d(e) Bragaa e u d(e) Sãtiago e u bispo do Porto e u de Lisbona e u d(e) Coinbra e u de Uiseu e u d’Euora facan ende desta guisa: q(ue) u q(ue)r q(ue) eu moira, q(ue)r en meu reino q(ue)r fora de meu reino, facan aduz(er) meu corpo p(er) mias c(us)tas a Alcobacia.
    [12] E mãdo q(ue) den a meu senior o papa ĪĪĪ m(o)r(auidiis), a Alcobacia ĪĪ m###r#. por meu an)iu(er)sario, a Santa Maria de Rocamador ĪĪ m#r#. por meu an)iu(er)sario, a Santiago d(e) Galiza ĪĪ CCC m#r#. por meu an)iu(er)sario, ou
    [13] cabidoo da Séé da Idania Ī m#r#. por meu an)iu(er)sario, ou moesteiro d(e) San Iorgi D. m##r#. por meu an)iu(er)sario, ou moesteiro d(e) San Uice)te d(e) Lisbona D. m#r#. por meu an)iu(er)sario, ous conigos d(e) Tui
    [14] Īm#r#. por meu an)iu(er)sario. E rogo q(ue) cada uno destes an)iu(er)sarios facan semp(re) en dia d(e) mia morte e facan tres comemoraciones en tres partes do ano e cada [d]ia facan cantar una missa por
    [15] mia alma por se)p(re). E se en mia uida der estes an)iu(er)sarios, mãdo q(ue) oren por mi come por uiuo atren mia morte e depois mia morte facan estes an)iu(er)sarios e estas come
    [16] moraciones assi como susu e nomeado, assi como fazen en outros logares u ia dei meus an)iu(er)sarios.
    [17] E mãdo q(ue) den ou maestre e ous fraires d’Euora D m#r#. por mia alma e ou com(en) dador e ous fraires de Palmela D m#r#. por mia alma. E mãdo q(ue) o q(ue) eu der daq(ue)sta mãda en mia uida q(ue) non’o busq(ue) ne)gu)u d(e)pois mia morte. E u q(ue) remas(er) daq(ue)sta mia t(er)cia
    [18] mãdo que seia partido igualm(en)te en ci)q(ue) partes das q(ua)es una den a Alcobacia u mãdo ieitar meu corpo. A outra ou moesteiro d(e) Santa …, a t(er)ceira ous Te)pleiros, a q(ua)rta ous Espitaleiros,
    [19] a q(ui)nta den por mia alma o arcebispo d(e) Bragaa e u d(e) Santiago e us ci)q(ue) bispos q(ue) susu nomeam(os) segu)do Deus. E den ende ous omees d’ordin d(e) mia casa e ous leigos a q(ue) eu n(on) galardo
    [20] ei seu s(er)uicio assi com’eles uiren por guisado. E as outras duas partes d(e) toda mia meiadade seian d(e)partidas igualm(en)te antre meus filios e mias filias q(ue) ouu(er) da reina dona Vrr(aca) assi co-
    [21] mo susu e nomeado. E mãdo q(ue) aq(ue)st’auer dos meus filios q(ue) o tenian aq(ue)stes dous arcebispos c(um) aq(ue)stes ci)q(ue) bispos ata q(ua)ndo aian reuora. E a dia de mia morte, se alguno d(e) meus filios ou-
    [22] uer reuora, aian seu au(er). E dos q(ue) reuora nu) ouueren mãdo q(ue) lis tenian seu au(er) ata q(ua)ndo aian reuora. E mãdo q(ue) q(ue)n q(ue)r q(ue) tenia meu tesouro ou meus tesouros a dia d(e) mia mor-
    [23] te q(ue) os de a departir a aq(ue)stes dous arcebispos e aq(ue)stes cinq(ue) bispos assi como susu e nomeado. E mãdo ainda q(ue) se s’asuar nõ pod(er)en ou nõ q(ui)s(er)en ou discordia for antr’aq(ue)stes a q(ue) eu mãdo
    [24] d(e)partir aq(ue)stas dezimas susu nomeadas, ualia aq(ui)lo q(ue) mãdare) os ch(us) muitos p(er) nõbro. Out(ri)ssi mãdo daq(ue)les q(ue) mia mãda an a d(e)partir ou todas aq(ue)las cousas q(ue) susu su) nomeadas q(ue) se
    [25] todos n(on) se pod(er)en asuar ou n(on) q(ui)s(er)en ou descordia for antr’eles ualia aq(ui)lo q(ue) mãdaren os ch(us) muitos p(er) nõbro. Mãdo ainda q(ue) a reina e meu filio ou mia filia q(ue) no meu logo ouuer a rei-
    [26] nar, se a mia morte ouu(er) reuora e meus uassalos e u abad(e) d’Alcobacia sen d(e)morancia e sen (con)tradita lis den toda mia meiadade e todas as d(e)zimas e as outras cousas susu nomeadas
    [27] e eles as departan assi como susu e nomeado. E se a mia morte meu filio ou mia filia q(ue) no meu logo ouu(er) a reinar nõ ouuer reuora, mãdo enp(er)o q(ue) aq(ue)stes arcebispos e aq(ue)stes bispos d(e)partã
    [28] todas estas d(e)zimas e todas estas cousas outras assi como suso e nomeado. E a reina e meus uassalos e u abade sen d(e)morancia e sen (con)tradita lis den toda mia meiadade e todas as dezimas
    [29] e as outras cousas q(ue) teiuerem assi como susu e dito. E se dar nu) las q(ui)s(er)en, rogo os arcebispos e os bispos com’eu en eles (con)fio q(ue) eles o demãden pelo ap(osto)ligo e p(er) si. E rogo e p(re)go meu senior
    [30] o ap(osto)ligo e beyio a t(er)ra ante seus pees q(ue) pela sa s(an)c(t)a piedade faca aq(ue)sta mia mãda seer (con)p(ri)da e aguardada, q(ue) ne)gu)u nu) aia pod(er) d(e) uenir (con)tra ela. E se a dia da mia morte
    [31] meu filio ou mia filia q(ue) no meu logo ouu(er) a reinar nu) ouu(er) reuora ma)do a aq(ue)les caualeiros q(ue) os castelos teen de mi en’ as t(er)ras que d(e) mi teen os meus ricos omees q(ue) os
    [32] den a esses meus ricos omees q(ue) essas t(er)ras teiu(er)en. E os meus ricos omees den’os a meu filio ou a mia filia q(ue) no meu logo ouu(er) a reinar q(ua)ndo ouu(er) reuora assi como os da-
    [32] rian a mi. E ma)dei faz(er) treze cartas cu) aq(ue)sta tal una como a outra q(ue) p(er) elas toda mia ma)da seia (con)p(ri)da, das q(ua)es ten una o arcebispo d(e) Bragaa, a out(ra) o arch(iepiscopo) de Santiago, a terceira
    [34] o arcebispo d(e) Toledo, a quarta o bispo do Porto, a q(ui)nta o d(e) Lisbona, a sex(ta) o d(e) Coi)bra, a septima o d’(E)uora, a octaua o d(e) Uiseu, a nona o maestre do Te)plo, a d(e)cima o p(ri)or do Espital, a u)d(e)ci-
    [35] ma o p(ri)or de Santa …, a duodecima o abade d’Alcobacia, a t(er)cia decima faco eu aguardar en mia resposte. E foron feitas en Coinbra IIII.or dias por ãdar d(e) Iunio E(ra) M.a CC.a L.a II.a.

    Búsqueda por internessss y eson. Fuentes:

    Arquivo Sonoro de Galicia
    Biblioteca virtual da literatura en galego
    Biblioteca Virtual Galega
    Centro de Linguística da U. de Lisboa
    Corpus de Referencia do Galego Actual
    Corpus Histórico do Português
    Corpus Informatizado do Português Medieval
    História da Língua Portuguesa em linha
    Instituto da Lingua Galega
    Internet Medieval Sourcebook
    O Tempo da Língua - Os mais antigos textos escritos em português
    Portal Galego da Língua - Notícias
    Ricardo da Costa - História Medieval
    Tesouro Medieval Informatizado da Lingua Galega
    Textos de Literatura Galega Medieval
    TILG Tesouro Informatizado da Lingua Galega
    Base de datos da Lírica profana galego-portuguesa
    BIBLIOTHECA AUGUSTAN (Bibliotheca Lusitana) http://www.fh-augsburg.de/~harsch/augustana.html
    Museu da Língua Portuguesa http://www.estacaodaluz.org.br/

  5. Hay 4 comentarios.
    1

Si te registras como usuario, podrás añadir comentarios a este artículo.

Volver arriba