Realizada por: joanzinho
Al Druida: A todos los Druidas
Formulada el miércoles, 17 de octubre de 2007
Número de respuestas: 14
Categoría: Linguistica, onomástica y toponimia

Agolada/Golada


Tengo entendido que siendo el topónimo correcto de este ayuntamiento pontevedrés Agolada, la forma Golada surgió debido a la confusión de que la "A" inicial era el artículo singular femenino en gallego, y fue traducido a "La". De ahí que quedase en los carteles castellanizados como La Golada.


¿es eso cierto? Y de ser así, ¿alguien podría apuntarme pruebas o documentos antiguos en los que se certifique la forma Agolada como la correcta?


Muchas gracias

Respuestas

    Tijera Pulsa este icono si opinas que la información está fuera de lugar, no tiene rigor o es de nulo interés.
    Tu único clic no la borarrá, pero contribuirá a que la sabiduría del grupo pueda funcionar correctamente.

  1. #1 joanzinho miércoles, 17 de octubre de 2007 a las 18:12

    bueno, si no es mucho abusar me voy a permitir sacer a la "palestra" la preguntilla. Gracias


  2. #2 patinho miércoles, 17 de octubre de 2007 a las 18:24

    Fernando Cabeza Quiles en "Os nomes da terra. Topónimos galegos" Ed. Toxosoutos, p. 201 dice: "... segmentado popularmente como A Golada, explícase oficialmente, a partir da súa forma verdadeira Agolada, como procedente da expresión latina aqua lata, isto é, auga conducida ou levada..."


  3. #3 joanzinho miércoles, 17 de octubre de 2007 a las 18:38

    muchas gracias Patinho.


    Y si no es mucho abusar, me podrías aportar el título de algún documento en el que efectivamente se haga referencia a agolada como Aqua Lata.


    Gracias de nuevo


  4. #4 joanzinho miércoles, 17 de octubre de 2007 a las 18:39

    me refiero a una referencia a algún documento medieval, claro


  5. #5 patinho miércoles, 17 de octubre de 2007 a las 18:45

    En el Codolga buscando por aqua lata da varios resultados, no sé si éstos coresponden a Agolada:




    LA VILLA DE VILLAR EN VILLA LLANA. (Christus). in Dei nomine. ego, Ildoncia Formariguiz, a vobis, abba domno Guterri, siue omnes monachi conmorantes in monasterio sancti Saluatoris Villanouense, facio uobis kartulam uendicionis uel conmutacionis de hereditate mea propria que habui de mater mea, Ganxata, et de auia mea, Ildoncia, id est, villa de Villare, VIa integra in ea et iacet iuxta aula Sancti Petri in territorio Villa Plana, prope arrogio de Aqua Lata, sub monte de Azeueto sicut diuidet se cum alias villas de Sancto Petro, per suis terminis et locis antiquis, ubique ea potueritis inuenire, de ripa de illo mare usque ad montes, casas cum suos solidos, terras


     




    uoluntas ut facerem uobis cartula uendicionis sicut et facio, de uilla mea propria que habeo territorio Barrarios, loco predicto Uilla Cesar, secus litus aqua lata, discurrente ecclesie sancti Petri, subtus mons Pausatorio, alia pars pro littore maris; uendo uobis IIIa de ipsa uilla quod me competet inter meos heredes. et habui ipsa hereditate


    Saúdos




  6. #6 Adoni miércoles, 17 de octubre de 2007 a las 19:30

           Compañero Joanzinho:

           Creo haber citado ya en otra ocasión la raíz "glod", Galaad, etimologia popular de "gl od" "(Este) majano (es) testigo" del Génesis 31,47. Designa la región montañosa de Galaad, entre Basán y Moab.

                 


  7. #7 Onnega miércoles, 17 de octubre de 2007 a las 19:54

    Hola Joanzinho, puedes buscar tú mismo suscribiéndote al CODOLGA, http://balteira.cirp.es/codolga


    además de la posibilidad que comenta Patinho, tomada de Cabeza Quiles, también cabría que Agolada proviniese de aquam levatam (una especie de canalización o acueducto). Y tal vez sea el que figura en este documento del Monasterio de Carboeiro:


    "uillas prenominatas Ia-[ur]-ario, sicut eas obtinuit Menendus Petriz et eius ataui per loca et terminos antiquos, quo [?] et redit in aquam leuatam et posthea per medium montis Rotundi, et dirigitur in aquam de Takain et egreditur [?] ad lacunam de Bustiellos, et prosthea per mamolam Uiridem et uadit per patron domni Quize, et inde per montem Lausa-[rio] regrediens [?] de Lausato discurrente in prono, quomodo diuidit cum illa super sancta Marina per illum lombum de Requiexolo, ad usque per illam aq-[uam ?] et uille sunt site inter Castella et Cusanka prope aulam sancte Marine subtus alpe Lausario discurrente" (año 1071, Monasterio de Carboeiro)


  8. #8 Cossue jueves, 18 de octubre de 2007 a las 09:47

    Había que ver también la documentación en gallego de los siglos XIII-XVI, pero como no parece que haya nada similar al CODOLGA para esa documentación, habrá que ir tirando con el latín. Lo siguiente es de un documento lucense fechado en el año 816, pero debe tenerse en cuenta que Agolada no es un topónimo único (hay una A Agolada en Barreiros, Lugo): "idem Villare, qui mihi donavit Rodericus abba de Agualato, totus, et integro. idem alios duos Villares ibidem ad Agualata ubi est alia ecclesia s. Marie. idem ecclesiae s. Petro cum omnes suos accesos, vel recesos integratos de giiro in giiro". La iglesia de San Pedro podría o podría no ser San Pedro de Ferreiroa (Agolada) o San Pedro de Benquerencia (Barreiros).


    Y del Tumbo Viejo de Lugo, en documento del siglo IX: "duas villas, villas in ipso territorio Assue, prope Aqualata. et est ibi ecclesia sanctae Mariae fundata quan adquisierunt reges".


    En todo caso, el falso corte se da también en El Grove, castellanización de O Grove < Ogrove < Ocobre, forma bien documentada: "et ecclesiam Sancti Uincentii in insula Ocobre cum dextris suis." (899, San Vicente de O Grove.)


  9. #9 joanzinho jueves, 18 de octubre de 2007 a las 11:55

    Muchas gracias a todos por la ayuda


  10. #10 ainé jueves, 18 de octubre de 2007 a las 20:20


    Os remito a un artículo “degolado”= degollado por menda (tiempos de tormenta…la mayoría recordáis). Se debatió de una forma muy interesante e instructiva el asunto “Golada” a partir de este mensaje:  www.celtiberia.net/articulo.asp?id=1998


    #87Onnega
    viernes, 26 de mayo de 2006 a las 12:47 ...
    Golada, según Franco Grande: puerto de montaña. Cabeza Quiles lo recoge también como topónimo viario e incluye la definición de Carré Aldao: “lugar montañoso por onde pasa un ou máis camiños”, y nos dice que en Os Ancares “é un termo frecuente que serve para denominar un paso entre montañas ou un porto”....."


     Saludos. (sigo pensando: Golada= Garganta)


  11. #11 ainé jueves, 18 de octubre de 2007 a las 20:24

    Sobre Agualata / aquam leuatam, sería el "origen" de estos otros topónimos:

































    ABADÍN (Lugo)


    Baroncelle (Santiago)


    Augalevada


    BÓVEDA (Lugo)


    Remesar (San Xoán)


    Augalevada


    CARTELLE (Ourense)


    Marabillas, As (Nosa Sra. das Marabillas)


    Augalevada


    LÁNCARA (Lugo)


    Vilouzán (Santo Estevo)


    Augalevada


    MESÍA (A Coruña)


    Bascoi (Santiago)


    Augalada


    NOIA (A Coruña)


    Barro (Santa Cristina)


    Augalevada


    SAVIÑAO, O (Lugo)


    Sobreda (San Xoán)


    Augalevada


    http://www.xunta.es/nomenclator/busca.jsp


    PD: va a ser que a Golada le sobra la "A" (o a gusto del consumidor)


  12. #12 Onnega jueves, 18 de octubre de 2007 a las 20:50

    Gracias Ainé, recordaba esa Golada, de momento me voy acordando de lo que digo, aunque noto que ya no me funcionan "os miolos" como antes :) Si no la mencioné fue porque supuse que el aquam leuatam que aparece en Carboeiro (Pontevedra) podría ser el Agolada pontevedrés que buscaba Johanzinho. No está de más tener en cuenta esta otra posibilidad.


    Un saludo


  13. #13 jeromor jueves, 18 de octubre de 2007 a las 23:33

    Esta aqua lata- aqua levata> a Golada alguna relación tiene con lo propuesto en


    http://www.celtiberia.net/articulo.asp?id=2803


    *aquae derrama> guadarrama


  14. #14 Cossue viernes, 19 de octubre de 2007 a las 09:18

    Sin embargo (pero si muove), este fragmento extraído de l aintervención #5 de Patinho:


    "uilla mea propria que habeo territorio Barrarios, loco predicto Uilla Cesar, secus litus aqua lata, discurrente ecclesie sancti Petri, subtus mons Pausatorio, alia pars pro littore maris;"


    parece referirse con claridad meridiana al A Agolada del concello de Barreiros, en la parroquia de San Pedro de Benquerencia, junto al mar Cantábrico. ¿Hay por allí un monte Pousadoiro?


  15. Hay 14 comentarios.
    1


Si te registras como Druida (y te identificas), podrás añadir tu respuesta a este Archivo de Conocimientos

Volver arriba

No uses esta información en otros sitios web ni publicaciones, sin el permiso del autor y de Celtiberia.net